Eerste broedgeval grauwe kiekendief in West-Vlaanderen

Bij een landbouwer in Diksmuide heeft het team van Natuurwerkgroep De Kerkuil vier jongen van een koppel grauwe kiekendieven gevonden. "Het is het eerste broedgeval in onze provincie", vertelt Wim Bovens van de werkgroep. "We hebben het nieuws lang geheim gehouden om te voorkomen dat de vogels in hun rust verstoord zouden worden. Sinds 2000 zijn er nog maar drie broedgevallen van de akkervogel vastgesteld in Vlaanderen. De landbouwer in wiens tarweveld we het nest vonden, was erg geïnteresseerd en werkte enthousiast mee.”

Met de nodige trots kondigt Natuurwerkgroep De Kerkuil een succesvol broedgeval van grauwe kiekendieven aan. Begin juli vonden drie vrijwilligers het nest in een tarweveld in Diksmuide, na een zoektocht van meerdere uren. Het nest werd beschermd door er een kooi rond te plaatsen. Rond een deeltje van het tarweveld werd schrikdraad gezet om belagers zoals de vos op een afstand te houden.

Aangezien de vier jongen nog in het nest zaten toen de tarwe rijp was, bleef er bij de oogst 100 m² rond het nest onaangeroerd. De landbouwer ontvangt hiervoor een subsidie van minimum 50 euro van het Agentschap voor Natuur en Bos. “Hij hield ons op de hoogte van het oogsttijdstip en was zelf bij het oogsten van zijn veld en bij het ringen van de vogels aanwezig”, bewaart Wim Bovens (De Kerkuil) fijne herinneringen aan de samenwerking.

De Natuurwerkgroep is al sedert 2000 in de weer voor kiekendieven. Al even lang worden er in De Moeren beschermingsmaatregelen genomen voor kiekendieven, in eerste instantie voor de bruine kiekendief. “Van bruine kiekendief heeft zich hier inmiddels een grote populatie gevestigd. Opgevolgde broedgevallen zijn er onder meer in Diksmuide, Veurne, Alveringem, Lo-Reninge, Nieuwpoort en dit jaar voor het eerst ook in Koekelaere”, zegt Bovens fier. Zijn grauwe soortgenoot komt moeilijker tot broeden in Vlaanderen. In 2000 werd een nest gevonden in Opvelp (Vlaams-Brabant) en in Peer (Limburg). Twaalf jaar later kwam een koppel grauwe kiekendieven tot broeden in Tongeren.

Met het soortbeschermingsprogramma voor de grauwe kiekendief zet de Vlaamse overheid in op een handvol broedgebieden, zoals de akkers in en rond Hoegaarden, de akkerplateaus in Gingelom, Heers en Riemst en De Moeren, de polder gelegen aan de grens tussen België en Frankrijk. “Vijftien broedparen, dat is de doelstelling uit het plan”, zegt Freek Verdonckt van Natuurpunt, zelf als vrijwilliger actief in de bescherming van akkervogels.

“Bij een eerste broedgeval komt altijd wel wat geluk kijken”, weet Verdonckt, “maar dat ze net daar broeden in Diksmuide zegt wel iets over de aantrekkingskracht van het landschap en de beschikbaarheid van voedsel voor kiekendieven. Kiekendieven komen zich immers niet zomaar vestigen. Goed nieuws is dit zeker, al maakt één vogel de lente niet. Vast staat dat in de Westhoek kansen liggen voor een nieuwe populatie van de grauwe kiekendief. De grote uitdaging voor het soortbeschermingsprogramma is om de voor kiekendieven geschikte landschappen nu zo in te richten dat vogels er elk jaar terugkomen om te broeden. We kijken dus uit naar volgend jaar.”

De vier jongen uit het nest in Diksmuide zijn ondertussen uitgevlogen en dwalen nog even in de buurt rond voor ze naar Afrika trekken om te overwinteren. “Samen met de betrokken landbouwer hopen we dat de ouders volgend jaar terugkeren”, zegt Wim Bovens, “want de jongen blijven soms het eerste jaar in Afrika, wat wil zeggen dat we ze mogelijks pas terugzien in 2020”.

Kiekendieven met broedplannen hebben een voorkeur voor graan of grasland, en dat vinden ze hier, net zoals akkerranden op percelen van landbouwers die inspanningen doen voor akkervogels in het kader van een beheerovereenkomst. Toch houdt de natuurliefhebber een slag om de arm want hij weet dat kiekendieven trouwer zijn aan hun overwinteringsgebied dan aan hun broedgebied. Het zou dus evengoed kunnen dat de grauwe kiekendieven volgend jaar over de grens in Frankrijk gespot worden.