"EMB-voorstel rijmt niet met vrijhandel op zuivelmarkt"

De European Milk Board (EMB) krijgt de tongen los met zijn voorstel om de melkproductie vrijwillig en zo nodig verplicht terug te schroeven wanneer de zuivelmarkt door een overaanbod onder druk staat. In de landbouwcommissie van het Vlaams Parlement zijn Sabine Vermeulen (N-VA) en Bart Caron (Groen) het idee genegen in de wetenschap dat het huidige beleid resulteerde in een berg melkpoeder die de belastingbetaler zuur dreigt op te breken. “Het marktresponsabiliseringsmechanisme van EMB is een innovatief voorstel, maar staat haaks op de liberalisering en globalisering van de zuivelmarkt. In de EU is er geen meerderheid die wil terugkeren naar de afgeschermde zuivelmarkt van weleer”, analyseert minister Joke Schauvliege.

Verspreid over een groot aantal warenhuizen in Europa ligt er een grote hoeveelheid melkpoeder te wachten op een koper. Het betreft 380.000 ton aan product dat in 2015 en 2016 uit de markt is genomen vanwege een overaanbod aan melk. Na een voor melkveehouders gunstig verlopen 2017 leeft de vrees dat de zuivelmarkt dit jaar opnieuw onder druk komt te staan, wat mogelijk nog verergerd wordt door de grote melkpoedervoorraad. Het worstcasescenario waar de European Milk Board (EMB) voor waarschuwt, is er één waarbij de Europese Commissie de neerwaartse prijzenspiraal verergert door melkpoeder uit de interventieopslag aan dumpingprijzen op de markt te brengen.

In de landbouwcommissie van het Vlaams Parlement tonen Sabine Vermeulen (N-VA) en Bart Caron (Groen) zich bezorgd. De politica vraagt zich af hoeveel melkpoeder er in Vlaanderen gestockeerd wordt, en welke marktinstrumenten nodig zijn om het probleem van overproductie aan de bron aan te pakken. Haar collega Caron moet terugdenken aan de melkquota wanneer hij het EMB-voorstel leest, dat naargelang de ernst van de zuivelcrisis een vrijwillige of verplichte melkreductie installeert. Ook hij wil van Vlaams landbouwminister Joke Schauvliege horen hoe ze daar tegenover staat. Zelf vindt hij het een goed idee omdat, alsnog Caron, “we producten van bij ons belangrijk vinden en daarin een argument vinden om een milde vorm van regulering en interventie mogelijk te maken”. Marktregulering aan het begin van de voedselketen lijkt hem zinvoller dan een overaanbod aan melkpoeder voor andere dan voedingsdoeleinden moeten inzetten, of misschien zelfs moeten vernietigen.

Schauvliege geeft te kennen dat de marktresponsabilisering die EMB propageert goed doordacht is, maar lastig realiseerbaar aangezien Europa de weg van het marktgericht produceren heeft ingeslagen en niet vaak meer ingrijpt in de markt vanwege de liberalisering van het handelsbeleid. “Bij een felle crisis gebeurt het wel nog omdat de kosten van het overkop laten gaan van een hele sector veel hoger zouden zijn. De huidige stocks van magere melkpoeder zijn het resultaat van zo'n marktinterventie die de EU activeerde naar aanleiding van de Ruslandboycot en de plotse marktdestabilisering die in combinatie met het afschaffen van de melkquota is opgetreden in 2015.”

Als er iets is dat je de European Milk Board moet nageven, dan is het wel dat ze erg consequent zijn in hun standpunten. De melkveehoudersbond is bijvoorbeeld ook resoluut tegen de handelsakkoorden die werden gesloten, of momenteel worden onderhandeld (CETA en Mercosur). Minister Schauvliege stelt alleen vast dat er in de EU geen meerderheid is die de liberalisering van de landbouwmarkten wil terugdraaien. De piste die zij bepleit op Europese Landbouwraden, is die van het versterken van de positie van landbouwers in de voedselketen. “We willen dat het Europees landbouwbeleid verder inzet op producentenorganisaties en brancheorganisaties, en deze organisaties van de nodige slagkracht en werkingsmiddelen voorziet.”

Over de interventievoorraden melkpoeder zegt Schauvliege nog dit: “Momenteel ligt er in Vlaanderen 30.000 ton magere melkpoeder opgeslagen. Daarvan is intussen 688 ton opnieuw verkocht. De prefinanciering door de Vlaamse overheid bedraagt iets meer dan 47 miljoen euro, maar op het einde van de rit wordt dit opgevangen door de verkoop want het melkpoeder is eigendom van de EU. Het opgeslagen melkpoeder werd volgens een speciaal procedé verwerkt zodat het langer houdbaar blijft. Tot minstens vijf jaar na de productiedatum is het consumeerbaar.”