EU-uitvoer herstelt zich na frietoorlog met Brazilië

De Europese export van verwerkte aardappelproducten naar Brazilië is bijna weer op het niveau van voor de periode dat het land antidumpingheffingen op Europese frieten instelde. Vooral België is erin geslaagd om zijn positie sterk op te waarderen. Tijdens de eerste twee maanden van 2020 exporteerde ons land ruim 23.000 ton frieten. Voor 2017 was België goed voor een jaarlijkse uitvoer van 71.000 ton diepgevroren aardappelproducten richting Brazilië.

In februari 2017 besliste Brazilië om antidumpingmaatregelen in te stellen tegen enkele Europese aardappelverwerkende bedrijven. De Wereldhandelsorganisatie (WTO) voorziet in een antidumpingprocedure wanneer een overheid bedrijven ervan verdenkt dat de verkoopprijs van de producten in dat land lager liggen dan de verkoopprijs die de bedrijven in hun land van oorsprong hanteren. Volgens de Braziliaanse autoriteiten zetten de Europese aardappelverwerkers hun producten af in het land tegen prijzen die 18 tot 41 procent lager lagen dan de prijzen waaraan ze producten in Groot-Brittannië hebben verkocht.

Die beslissing om een heffing op te leggen voor Europese diepgevroren aardappelproducten had belangrijke economische gevolgen voor de Europese aardappelverwerkende industrie. Vooral Nederland, Duitsland, Frankrijk en België werden getroffen door de maatregel. In ons land ging het onder meer om de bedrijven Lutosa, Mydibel en Agristo. Voor de Europese aardappelverwerkende industrie is Brazilië de tweede belangrijkste afzetmarkt ter wereld.

Twee jaar lang vielen de exportcijfers voor Brazilië terug. Maar in 2019 trok de afzet in het land weer aan. Volgens de meest recente cijfers van de Europese Commissie namen de Zuid-Amerikaanse markten 34 procent meer frieten af. Brazilië was de motor van die stijging, want andere Zuid-Amerikaanse landen kochten juist minder Europese verwerkte aardappelproducten. De stijging van 2019 zet zich ook dit jaar door. In januari importeerde Brazilië ruim 40 procent meer frieten dan een jaar eerder en in februari ging het om een stijging van 35 procent.

Vooral ons land, dat het minst geraakt werd door de Braziliaanse heffingen, is erin geslaagd zijn exportpositie te verbeteren. Het geleverde volume verdubbelde bijna begin 2020 in vergelijking met een jaar eerder. Ook Nederland ziet zijn uitvoer naar het land opnieuw stijgen. Eind 2019 ging het om een toename van 30 procent en ook begin 2020 was een gelijkaardige stijging merkbaar. Maar in vergelijking met België ligt het exportvolume van Nederland nog een stuk lager. De eerste twee maanden voerde België ruim 23.000 ton frieten uit naar Brazilië, voor Nederland ging het om 7.500 ton.

Ook de verkoopprijzen van de Europese verwerkte aardappelproducten steeg. Over de hele lijn wordt vandaag 30 procent meer betaald in vergelijking met een jaar voordien. Na Turkije is België de goedkoopste leverancier met een gemiddelde verkoopprijs van 570 euro per ton. In Nederland bedraagt die 670 euro. Ter vergelijking, in buurland Argentinië dat vandaag de grootste leverancier is van frieten aan Brazilië bedraagt de gemiddelde verkoopprijs 800 euro.

De economische groei in Brazilië zou de belangrijkste oorzaak zijn van de toename van de import. De economie in het land zou 2,5 procent groeien. Dankzij die economisch gunstige wind zouden de Brazilianen geneigd zijn om meer frieten te eten.

Waar heel wat Europese landbouwers de handelsovereenkomst die de EU sloot met de Mercosur-landen (waaronder Brazilië) bekritiseren, zijn de Europese aardappelverwerkende bedrijven wel positief over dit akkoord. Voor hen betekent dit dat hun producten eenvoudiger kunnen uitgevoerd worden naar Zuid-Amerika. Wat de handelsdeal doet met de antidumpingheffing is onbekend. Maar het duurt wel tot 2027 vooraleer de Mercosur-deal zou geïmplementeerd worden.

Wel is er vrees voor het coronavirus bij de aardappelverwerkers. Dit zou wel eens stokken in de exportwielen kunnen steken. De Braziliaanse president Jair Bolsonaro is van mening dat de bedreiging van het coronavirus zwaar overschat wordt. Volgens hem is de daling op de beurzen in de eerste plaats ingegeven door de lage olieprijs. Vandaag telt het land een twintigtal besmettingen met het virus.

Naast Brazilië heeft ook het Zuid-Amerikaanse land Colombia in november 2018 een antidumpingprocedure in gang gezet tegen Europese verwerkte aardappelproducten. En ook in Zuid-Afrika loopt een gelijkaardige procedure. In dat land startten lokale boeren, met de hulp van de Amerikaanse frietgigant McCain, de antidumpingprocedure op. De Europese Unie heeft intusen stappen gezet bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) om een einde te maken aan die antidumpingheffingen.