"Europees verbod op chloorprofam nog niet van de baan"

Belgapom, de federatie van de Belgische aardappelhandel en -verwerking, noemt de beslissing van Europa om chloorprofam niet te verbieden “uitstel van executie”. “Nu het dossier voor de derde keer geen meerderheid heeft gevonden binnen het Europees Permanent Comité voor Planten, Dieren, Levensmiddelen en Diervoeders (SCoPAFF) ligt het in de handen van de Europese Commissie. Die kan het nog een keer ter stemming voorleggen aan de lidstaten of zelf een initiatief nemen. De kans is groot dat er alsnog een verbod komt”, zegt secretaris Romain Cools.

De vraag om een verbod op chloorprofam, beter gekend onder de handelsnaam CIPC, komt er na een rapport van EFSA, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, waarin staat dat het product nefaste effecten kan hebben voor de menselijke gezondheid. In ons land wordt chloorprofam vooral gebruikt als kiemremmer om de bewaring van aardappelen in de schuur te verbeteren. Daarnaast wordt de actieve stof van het product – vooral in Nederland – ingezet als herbicide in de uienteelt. Afgelopen vrijdag werd echter geen meerderheid voor een verbod op het product gevonden in de schoot van SCoPAFF, want 16 van de 28 lidstaten hebben het verbod weggestemd.

Gezien het grote belang voor de aardappelsector volgt Belgapom dit dossier op de voet. In dat kader wil de federatie verduidelijken dat het dossier met deze beslissing van SCoPAFF geenszins van de baan is. “Het is al de derde keer dat er geen meerderheid gevonden werd. Het is nu aan de lidstaten of aan de Commissie zelf om een beslissing te nemen”, klinkt het. Belgapom zegt ervan uit te gaan dat het verbod er gaat komen, ook al bestaat de kans dat één van de producenten nog juridische stappen zal zetten.

“Twee elementen zijn belangrijk in dit dossier”, vertelt Romain Cools. “Enerzijds heb je het gebruik als kiemremmer voor aardappelen en anderzijds is er het gebruik als herbicide bij een aantal andere teelten. Beide invalshoeken zitten in één dossier vervat waardoor het ter stemming liggende voorstel tot een verbod kan leiden op beide toepassingen.” Volgens de Belgapom-secretaris laten de conclusies van EFSA weinig ruimte tot interpretatie en heeft ook onze eigen federale landbouwminister Denis Ducarme duidelijk gemaakt dat een verbod nakend is. “De beslissing van SCoPAFF is in onze ogen dan ook een uitstel van executie”, stelt Cools.

De aardappelketen is dan ook naarstig op zoek naar alternatieven voor CIPC als kiemremmer. “In samenwerking met Flanders' FOOD hebben we een project uitgewerkt onder de naam RESIKA (residu-arme kiemremming). De conclusies waren dat er alternatieven voorhanden zijn, maar dat deze duurder uitvallen en dat er nog onvoldoende ervaring is met het gebruik ervan. Bovendien werkt niet elk middel op alle variëteiten gelijkaardig en er zijn belangrijke aanpassingen in de bewaarinfrastructuur nodig. We hopen dat de overheid kan helpen om deze noodzakelijke investeringen mogelijk te maken”, aldus Belgapom.

Dat doet ook vragen rijzen bij de concurrentiepositie van de Belgische aardappelteelt en -verwerking. “In de wetenschap dat nu meer dan een derde van alle in ons land geproduceerde aardappelproducten wordt uitgevoerd naar landen buiten de EU is het duidelijk dat een verbod op CIPC indirect een impact heeft op de Belgische en Europese concurrentiepositie op de wereldmarkt”, luidt het bij Belgapom. Samen met de Europese federatie van de aardappelverwerking EUPPA wil Belgapom dan ook ijveren dat het EFSA-rapport ook besproken zal worden binnen de commissie die beslist over de Codex Alimentarius, de wereldwijde verzameling van standaarden, richtlijnen en praktijkcodes.

Daarnaast wijst de federatie er ook op dat er problemen kunnen ontstaan rond de aanwezigheid van CIPC-residu. “De CIPC-kristallen hebben de neiging om zich in de constructie vast te zetten en dit gedurende vele jaren. Zelfs een grondige industriële reiniging kan niet voorkomen dat over drie, vijf of zelfs tien jaar CIPC-kristallen neerdwarrelen op gestockeerde aardappelen. Indien de aanwezigheid hiervan op bewaarde knollen bij staalname wordt aangetoond, dan zou strikt juridisch de ganse partij gestockeerde aardappelen moeten vernietigd worden. Op dit moment zijn er gesprekken vanuit de aardappelketen met de EU – die zich bewust is van dit probleem – om een oplossing te zoeken”, vertelt Cools.

Ook bij verwerkte aardappelen kunnen zich bij een verbod op CIPC nog problemen voordoen met residu’s. “Diepgevroren aardappelen of aardappelen in blik kunnen soms gedurende enkele jaren bewaard en gecommercialiseerd worden. Perfect legaal geteelde en verwerkte aardappelen kunnen nog op de markt aangeboden worden terwijl ze een beperkte hoeveelheid CIPC – die vandaag door het Voedselagentschap is toegelaten – bevatten. Deze producten moeten de garantie krijgen dat ze zonder problemen kunnen vermarkt worden”, benadrukt Belgapom.