Exotische landplatwormen bedreigen bodemleven

Steeds meer exotische landplatwormen worden aangetroffen buiten hun oorspronkelijk verspreidingsgebied. Onderzoek in de plantentuinen van Gent, Meise en Leuven leverde vijf nieuwe soorten op. Dat brengt hun aantal nu op zeven en dat is slecht nieuws voor onze inheemse fauna en de landbouwgrond.

"Al in 2016 vonden we de kleine Australische geelstreep in de Victoriakas van de plantentuin van Gent", klinkt het bij Natuurpunt. "Later werd deze soort ook in de tropische serres van de plantentuin van Meise aangetroffen, samen met nog een andere exoot waarover weinig bekend is. Nu zijn er vijf nieuwe soorten landplatwormen ontdekt."

Of de nieuwe exotische soorten zich uiteindelijk allemaal buiten de warme kassen kunnen vestigen valt af te wachten, maar het gebeurde wel al. "Zo werd de kleine Australische geelstreep recent nog gevonden in een plantenkwekerij en in 2017 in een tuin in Hamme", klinkt het. "Een Zuid-Amerikaanse worm vestigde zich kort daarna in Elsene en wordt inmiddels ook in West-Vlaanderen gevonden."

De komst van deze exotische landplatwormen is geen goede zaak voor ons ecosysteem. "Ze voeden zich met slakken, regenwormen, pissebedden en andere bodemorganismen", verduidelijkt Natuurpunt. "Bovendien hebben landplatwormen zelf weinig natuurlijke vijanden, omdat hun slijm stoffen bevat die ongenietbaar zijn voor de meeste organismen die het op hen gemunt kunnen hebben." Ze staan slechts op het menu van een handvol roofslakken en van enkele platwormsoorten die zich specialiseerden in het verorberen van hun verwanten. Dat is geen goed nieuws, want onze eigen regenwormen en slakken worden op die manier bedreigd, waardoor de bodem mogelijk minder vruchtbaar wordt.

De exotische landplatwormen zijn moeilijk te bestrijden eens ze zich gevestigd hebben. "Daarom is voorkomen beter dan genezen", aldus Natuurpunt. "Omdat sierplanten uit exotische landen de belangrijkste introductiebron vormen (de wormen gaan mee als verstekeling in de grond) is preventie door allerlei maatregelen de beste oplossing. Bloempotten en plantenbakken grondig inspecteren op de aanwezigheid van platwormen of gedurende 40 minuten onderdompelen in water van meer dan 30° Celsius en het gebruik van steriele potgrond, zijn enkele maatregelen die een verdere verspreiding kunnen voorkomen."

De platwormen van de Vlaamse plantentuinen worden momenteel onderworpen aan een genetische analyse, om hun identiteit te verifiëren en om na te gaan met welke populaties de aangetroffen soorten de meeste gelijkenis vertonen.

Vreemd genoeg zijn enkele exotische soorten die wijdverspreid voorkomen in Groot-Brittannië en elders in Europa nog nooit aangetroffen in België. “Er valt dus ongetwijfeld nog veel te ontdekken”, klinkt het bij Natuurpunt. “Nieuwe waarnemingen van exotische en inheemse landplatwormen kunnen ingevoerd worden via waarnemingen.be. Daarnaast zou de overheid werk kunnen maken van een specifiek burgerwetenschapsproject dat ook de landbouwer, moes- en siertuinier bereikt en waarin de gegevens van alle doelgroepen samenkomen. Deze doelgroepen zullen immers eerst met platwormen en hun impact geconfronteerd worden.”