Export blaast geen wind meer in de zeilen van sierteelt

Sierteelt ontsnapt niet aan de laagconjunctuur in de Vlaamse land- en tuinbouw. De omzet in de sector daalt met bijna twee procent, nadat er in 2013 (-0,9%) en 2014 (-3%) ook al ingeleverd werd. Vooral in de boomkwekerij staat de verkoop onder druk door besparingen op openbaar groen en een haperende export. Minder productie en lagere prijzen is ook het verhaal van de azaleateelt, maar globaal stijgt de omzet met sierplanten licht (+1,3%). Tijdens de Nazomerontmoeting van Boerenbond benadrukte voorzitter Piet Vanthemsche dat sierteelt goed is voor bijna tien procent van de productiewaarde in de landbouw. Hoofdbestuurslid Leon Peters, zelf boomkweker, verschafte ons meer inzicht in de aard van de moeilijkheden waarmee zijn sector kampt.
1 oktober 2015  – Laatste update 4 april 2020 15:23
Lees meer over:

Sierteelt ontsnapt niet aan de laagconjunctuur in de Vlaamse land- en tuinbouw. De omzet in de sector daalt met bijna twee procent, nadat er in 2013 (-0,9%) en 2014 (-3%) ook al ingeleverd werd. Vooral in de boomkwekerij staat de verkoop onder druk door besparingen op openbaar groen en een haperende export. Minder productie en lagere prijzen is ook het verhaal van de azaleateelt, maar globaal stijgt de omzet met sierplanten licht (+1,3%). Tijdens de Nazomerontmoeting van Boerenbond benadrukte voorzitter Piet Vanthemsche dat sierteelt goed is voor bijna tien procent van de productiewaarde in de landbouw. Hoofdbestuurslid Leon Peters, zelf boomkweker, verschafte ons meer inzicht in de aard van de moeilijkheden waarmee zijn sector kampt.

De cijfers die Boerenbond voor de sierteelt verzamelde laten in de eerste acht maanden van 2015 geen al te gunstige evolutie zien. De globale omzet van de sector daalt met 1,9 procent. Niet alle sierteeltbedrijven ervaren dat zo want de ontwikkelingen in de deelsectoren lopen uiteen. Zo moet boomkwekerij fors inbinden (-5% omzet) als gevolg van een kleinere verkoop aan drie procent lagere prijzen. De globale omzet van sierplanten stijgt daarentegen met 1,3 procent tegenover 2014. De totale omzet van de sierteelt in Vlaanderen wordt voor 45 procent gerealiseerd met sierplanten en voor 55 procent met producten uit de boomkwekerij.

Ook binnen het segment sierplanten zijn de ontwikkelingen verschillend. Voor bloembollen en -knollen blijven de geproduceerde hoeveelheden gelijk, terwijl de gerealiseerde prijzen één à twee procent lager zullen uitvallen. Snijbloemen noteren een aanzienlijke daling qua aanvoer (-11,5%) maar daar tegenover staat een prijsverbetering met vijf procent. Azaleatelers kennen zowel een daling van de geproduceerde hoeveelheden (-3%) als van de prijzen (-5%). De productiedaling vloeit volgens Boerenbond voort uit het relatief groot aantal stoppende bedrijven.

De productie van andere kamerplanten is gestabiliseerd na een lange periode van daling. Tegelijk zijn de prijzen met twee procent gestegen. Voor perkplanten is er een betere prijsvorming (+ 4,5%), terwijl de productie terugvalt (-5%). Voor potchrysanten daalt de productie eveneens (-3%), terwijl de prijs op hetzelfde niveau blijft als in 2014. De voorbije tien jaar daalde het areaal potchrysanten aanzienlijk (-40%). De laatste twee jaar stabiliseert de oppervlakte.

Sierteelt is een sterk in regio’s geconcentreerde sector, maar realiseert een omzet die niet misstaat naast de productiewaarde van andere deelsectoren die wel in gans Vlaanderen actief zijn. Zet je alle deelsectoren naast elkaar, dan is sierteelt goed voor 9,3 procent van de productiewaarde. Boerenbondvoorzitter Piet Vanthemsche maakte de verzamelde pers er tijdens de Nazomerontmoeting attent op dat die verscheidenheid de Vlaamse land- en tuinbouw typeert. “Sierteelt, fruit- en groenteteelt zijn hoofdzakelijk Vlaamse sectoren want in Wallonië hebben boeren maar drie grote inkomstenbronnen: melk- en vleesvee en akkerbouw.”

Vanthemsche kruipt ook in het verweer tegen de vaak geopperde kritiek dat de Vlaamse landbouw nog te zeer op ‘massaproductie’ gericht. “Vlaamse land- en tuinbouwbedrijven zijn eerder kleine bedrijven die zich net specialiseren op zoek naar toegevoegde waarde. Ze hebben een zekere schaalgrootte nodig om er wat aan te verdienen. De producten die ze afleveren zijn zeer kwalitatief. Als je het al bulkproducten zou willen noemen dan toch ‘bulk’ van een heel hoog niveau.” Vlaanderen doet aan landbouw met zijn blik op de wereld gevestigd maar die afhankelijkheid van export brengt de sector nu in een wat lastig parket. De voorzitter van Boerenbond detecteert nog een tweede pijnpunt: “Onze boeren en tuinders slagen er binnen de waardeketen niet in om hun reële kosten en de volatiliteit van prijzen door te rekenen.”

De Vlaamse landbouw zal nooit een koploper zijn in schaalgrootte of kostprijs. Daarvoor werken onze boeren en tuinders in een te dure omgeving met te veel beperkingen. “Dus moeten we het van onze kwaliteit hebben”, beseft Piet Vanthemsche, “alleen is een eerlijke prijs voor dat kwaliteitsvol product lastig uit te markt te halen.” Leon Peters, als vakgroepvoorzitter voor sierteelt lid van het hoofdbestuur van Boerenbond, valt zijn voorzitter bij: “De consument lijkt bezeten van steeds lagere prijzen, wat een negatieve evolutie is. Kwaliteit zou weer geapprecieerd moeten worden want de laagste prijs laat zich niet of moeilijk verzoenen met gezonde, veilige en kwaliteitsvolle land- en tuinbouwproducten.” Met spijt in het hart stelt hij vast dat het in alle sectoren de bedrijven zijn die investeerden, moderniseerden en forse inspanningen deden om aan alle nieuwe wetgeving te voldoen die het vandaag het hardst gepijnigd worden door de laagconjunctuur.

Specifiek voor ‘zijn’ sierteeltsector komt daar nog bij dat van structurele overheidssteun eigenlijk geen sprake is, dit in tegenstelling tot de rechtstreekse inkomenssteun van Europa die een aantal andere sectoren overeind houdt in moeilijke tijden. “We staan niet om subsidies te roepen”, voegt Peters er meteen aan toe, “maar het is wel een feit dat siertelers het vandaag moeilijk hebben.” In het verleden hoefde een economische crisis niet meteen slecht nieuws te betekenen voor de sierteelt omdat mensen dan thuis gaan ‘cocoonen’ in plaats van buitenshuis geld uit te geven. Vandaag is van zo’n positief tegeneffect niets te merken.

Siertelers voelen dit jaar vooral het wegvallen van een aantal belangrijke buitenlandse afzetmarkten. In de eerste plaats denk je dan aan Rusland, maar Leon Peters legt uit dat ook andere handelsstromen verstoord werden. Zuid-Europese landen verloren namelijk afzet in Noord-Afrika en de Maghreb-landen door de politieke hoogspanning die daar heerst. Dat heeft tot gevolg dat siertelers in Europa vechten om een stukje van een taart die veel kleiner werd. Bovendien ervaart de sector sinds de boycot door Rusland dat een aantal bestemmingen, zoals Duitsland en Polen, doorvoerlanden waren voor de Russische of Wit-Russische markt. Ook die doorvoer ligt nu stil.

Binnen de sierteelt is de boomkwekerij een subsector met eigen karakteristieken die het er zeker niet makkelijker op maken. “Eén maand slecht weer zodat hobbytuinders het laten afweten, komt ons op grote omzetverliezen te staan. Wat we dit jaar niet kunnen verkopen, dragen we bovendien volgend jaar mee. De kostprijs van die overjaarse boompjes ligt beduidend hoger terwijl daar niet altijd een hogere prijs tegenover staat. Daarvoor moeten zowel de kwaliteit als de vraag goed zijn. Dat (al dan niet tijdelijk) opgescheept blijven zitten met oude partijen is een belangrijk verschil met bijvoorbeeld de aardappelsector waar men ieder jaar met een schone lei start.” Eén en ander heeft er voor gezorgd dat het areaal boomkwekerij al enkele jaren een dalende trend vertoont.

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek