FAVV tilde vorig jaar zwaar aan 24 MRL-overschrijdingen

Recent rapporteerde de Europese autoriteit EFSA over de aanwezigheid van residuen van gewasbeschermingsmiddelen in voeding. De meeste controles in dat verband gebeuren door de lidstaten zodat het activiteitenverslag van het Voedselagentschap (FAVV) een beter beeld geeft van de situatie in eigen land. Op iets meer dan 4.200 staalnamen bedraagt het globale conformiteitspercentage 97,7 procent. In twee derde van al het bemonsterde fruit, groenten, granen en andere plantaardige producten zijn residuen gemeten, maar de wettelijk bepaalde limietwaarden werden haast altijd gerespecteerd. Via het RASFF-portaal meldde het FAVV 24 keer, onder andere voor Goji-bessen uit China en appels uit Polen, een overschrijding van de maximale residulimiet (MRL) die een potentieel gevaar vormde voor de consument in eigen land en daarbuiten.

Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in land- en tuinbouw kan aanleiding geven tot de aanwezigheid van residuen in voeding en diervoeder. De Europese wetgeving legt maximale residulimieten (MRL) vast zodat het correct gebruik van die middelen geverifieerd kan worden. Ter bescherming van de gezondheid van de consument mag een teler alleen erkende producten inzetten aan de juiste dosis. Voor de oogst moet hij een wachttijd respecteren, die in duur varieert naargelang de ingezette actieve stof. “Een overschrijding van de MRL is het teken van een verkeerd gebruik van een gewasbeschermingsmiddel”, schrijft het Voedselagentschap in zijn jongste activiteitenverslag, “en het betekent niet noodzakelijk en in praktijk zelfs zelden een gevaar voor de consument.”

Controle op pesticidenresiduen gebeurt op basis van risico. De stalen worden geanalyseerd aan de hand van methodes die toelaten om meer dan 600 verschillende residuen op te sporen. Erg precieze meetmethoden stellen laboratoria in staat om in 68 procent van de stalen fruit, groenten, granen en andere plantaardige producten kleine sporen van gewasbeschermingsmiddelen te meten. Daarvan respecteerde 98 procent de MRL’s. Dat laatste stemt overeen met het globale controleresultaat van 97,7 procent conformiteit oor alle 4.220 stalen, die ook genomen zijn van verwerkte plantaardige producten, producten van dierlijke oorsprong, water, babyvoeding en diervoeder.

Na een overschrijding van de MRL volgt een nieuwe staalname in het kader van de opvolging van non-conformiteiten. Die kunnen blootgelegd zijn door lukrake stalen of door klachten dan wel meldingen vanuit het RFSS-portaal. Het resultaat van die herhaalde staalname is teleurstellend: de conformiteitsgraad blijft steken op net geen 70 procent. Het Voedselagentschap lijkt dat enigszins in te calculeren vanwege het verhoogde risico. Vorig jaar werden 102 stalen van verwerkte plantaardige producten geanalyseerd. Alle overschrijdingen van de MRL’s komen op conto van Chinese gojibessen, vaak voorgesteld als ‘superfruit’ met gezondheidsvoordelen. Het controleprogramma voorzag reeds bijkomende analyse van deze (gedroogde) kleine rode bessen.

Net zoals de vorige jaren is het percentage conforme resultaten hoger voor producten afkomstig uit België en bij uitbreiding Europa dan voor producten ingevoerd uit derde landen. De controlefrequentie wordt daaraan aangepast. Bij controle op voedselimport uit het buitenland komen behalve China ook Egypte, Oeganda, de Domenicaanse Republiek, Benin en Turkije in het vizier. Voedingswaren uit één van deze landen zullen sneller aan controle onderworpen worden. Met reden zo blijkt, want de conformiteit blijft steken op 92,9 procent. Overschrijdingen van de MRL deden zich bijvoorbeeld voor bij paprika’s uit Pakistan en Vietnam en thee uit China.

Thee, paddenstoelen en tuinkruiden zijn producten met 5 procent of meer overschrijdingen van de residulimiet. De rapportering over 2018 leert ook dat citrus- en ander fruit gevoeliger is voor te hoge residulimieten dan groenten. Tweemaal was een MRL-overschrijding bij producten van Belgische herkomst ernstig genoeg om het Europese waarschuwingssysteem RASFF in te lichten. De ene keer was een partij aardbeien de boosdoener, de andere keer spinazie. In totaal waarschuwde FAVV via deze weg over 24 non-conformiteiten op het eigen grondgebied. Deze producten werden van de markt gehaald en, indien nodig, teruggeroepen van bij de consumenten.

Meer info: activiteitenverslag FAVV