Fedagrim: "Grondenbank als oplossing voor verpaarding"
Toeleveranciersfederatie Fedagrim roert zich in het debat over de verstedelijking en verpaarding van het platteland. Bezorgd om de snel krimpende boerenpopulatie en het slechte ondernemersklimaat deden de machineleveranciers en stallenbouwers een aantal beleidsvoorstellen om hun klanten te helpen. Eén daarvan is de oprichting van een Grondenbank onder de directe controle van de ministeries van Landbouw en Financiën. “Het is niet voldoende om de grondproblematiek aan te kaarten, ze moet ook dringend opgelost worden”, zegt Fedagrim-voorzitter Johan Colpaert, die hoopt dat de klaagzang over toegang tot landbouwgrond overgaat in een dialoog tot realisatie van de Grondenbank.
De inventaris die ILVO in Oost-Vlaanderen maakte van vrijgekomen hoeves opent ogen. Eerder uitzonderlijk, in 1 op 10 gevallen, is er sprake van hergebruik van de bedrijfsgebouwen door een boer uit de buurt. Bovendien is dat gebruik vaak beperkt in de tijd en dreigt er nadien toch leegstand. Of residentialisering, want wonen blijkt met voorsprong de belangrijkste nieuwe bestemming van voormalige hoeves. Net geen vier op de tien hoeves krijgen na het vertrek van de boer een burger als nieuwe bewoner. In Oost-Vlaanderen blijken veel kandidaat-kopers paardenhouders te zijn omdat een hoeve ruime mogelijkheden biedt om een paard te huisvesten.
Voor de stoppende landbouwer is het een goede zaak dat er kandidaat-kopers zijn voor zijn vastgoed. Voor de sector in zijn geheel lijkt het een probleem. De bedrijfsgebouwen zijn vaak verouderd en oninteressant voor landbouwers uit de buurt, maar ze laten hun oog wel vallen op de aanpalende landbouwgrond. Die wordt echter onbetaalbaar en kent bijgevolg geen landbouwgebruik meer. Het PDPO-project ‘Hergebruik van hoeves, een uitdaging’, waarbinnen de ILVO-inventaris paste, is bedoeld om daar beleidsmatig een goed antwoord op te vinden. Fedagrim doet alvast een voorstel. De sectorfederatie van onder meer machineleveranciers en stallenbouwers is al langer op zoek naar draagvlak voor de oprichting van een Grondenbank onder overheidstoezicht.
Tot dusver lijkt daar weinig animo voor. Dat het kan werken, blijkt nochtans in Frankrijk. Daar reguleert de publiek-private vereniging SAFER de markt voor landbouwgrond. Prijzen van landbouwgrond liggen in Frankrijk opvallend lager dan in de omringende landen. In opdracht van Fedagrim deed ILVO al verkennend onderzoek naar dit model, waarbij een veel betere toegang tot landbouwgrond voor jonge boeren als één van de voordelen werd aangestipt. Ook is het een krachtig model om landbouwgrond in landbouwgebruik te houden. SAFER kan immers tussenkomen wanneer een derde persoon aanklaagt dat landbouwgrond uit de sector wordt weggetrokken.
Bij Fedagrim hopen ze dat de discussie over de verstedelijking en verpaarding van het platteland draagvlak creëert voor hun voorstel. “Ik vraag dat men ons plan voor een Grondenbank nu eindelijk ernstig bekijkt en dat alle betrokkenen hierover in dialoog gaan om het te realiseren. Anders blijven we steken in een klaagzang”, zegt voorzitter Johan Colpaert. Het beleid van deze nieuwe Grondenbank zou moeten stoelen op vier pijlers: land- en bosbouw bevorderen en daarbij specifiek aandacht besteden aan jonge landbouwers; het beschermen van milieu en landschap; de lokale economie ondersteunen en, tot slot, toezicht uitoefenen op een nieuwe pachtwetgeving die nodig is om zowel grondeigenaars als pachters rechtszekerheid te geven.
In het Fedagrim-voorstel komt dus ook de noodzakelijk geachte pachthervorming aan bod, en wordt ook dieper ingegaan op de toegang tot landbouwgrond voor niet-agrarische ondernemers. Johan Colpaert: “De Grondenbank is één van de onderdelen van het Landbouwpact dat we uitgewerkt hebben om ervoor te zorgen dat het voortbestaan van de Belgische landbouw kan verzekerd worden en dat we voor onze eigen voedselproductie kunnen blijven instaan. De invoering van een meer gereguleerde markt zal, vanuit landbouwperspectief, het beoogde doel dienen: landbouwgrond wordt terug betaalbaar voor nieuwe en jonge landbouwers die dus makkelijker aan grond raken. Tegelijk zal er ook meer open ruimte gevrijwaard worden.”
Meer info: Fedagrim-voorstel Grondenbank
