Flashback 2006: overheid schaduwt mesttransport via GPS
Gekscherend wordt weleens gezegd dat mesttransport in ons land beter gecontroleerd is dan nucleair transport. Zo gek is die uitspraak niet als je weet dat de Vlaamse overheid tien jaar geleden besliste om een deel van de mesttransporten verplicht te voorzien van GPS-tracking. Het systeem bestaat erin dat op vrachtwagens en tractoren met een beerton een sensor en zender gemonteerd worden die in verbinding staan met een centrale server. De controleurs van de Mestbank kunnen van achter hun pc het laden en lossen van de mest volgen en het hele traject dat daartussen is afgelegd.
Het vee op de Vlaamse boerderijen produceert mest, veel mest. Als je daar een getal moet op kleven, dan neem je er best het 'mestrapport' van de Vlaamse Landmaatschappij bij. Daarin staat beschreven dat de veestapel al een decennium lang om en bij de 120 miljoen kilo stikstof aan mest produceert. Hoeveel ton mest dat is, moeten we je schuldig blijven. Nog een flink pak meer, dat in elk geval als je weet dat er maar 8,1 kilo stikstof zit in een ton mengmest uit een vleesvarkensstal. Met uitzondering van de mest die rundvee uitscheidt op de weide moet al die mest op transport. De bestemming kan een akker of weide zijn waar een teelt goed gebruik zal maken van de nutriënten die aanwezig zijn in de mest. Aangezien er milieukundig minder plaatsingsruimte is op de Vlaamse velden dan dat er mest geproduceerd wordt, zal een deel van de mest verwerkt of naar het buitenland geëxporteerd worden.
In de zomer van 2006 – Vlaanderen werkte toen na een arrest van het Europees Hof van Justitie noodgedwongen aan een strenger mestactieplan – besloot toenmalig minister van Leefmilieu Kris Peeters dat het nodig was om mesttransporten beter te controleren. Door MAP III werd in gans Vlaanderen 170 kilo stikstof per hectare ingevoerd als de algemene norm. De mestverwerkingsplicht werd geïntroduceerd en tezelfdertijd kregen mesttransporteurs dus te horen dat ze al hun vrachtwagens en tractoren moesten uitrusten met GPS. Geen GPS om de weg te vinden, maar een zogenaamd AGR-GPS-systeem dat de Mestbank toelaat om alle bewegingen van een beerton op de pc te volgen.
De eis gold voor mesttransporteurs, maar niet voor landbouwers die de mest van hun dieren afzetten op eigen grond of op grond van een buurman. Tot op vandaag zijn landbouwers vrijgesteld van GPS-plicht. Bij de invoering ervan waren meer dan 1.000 erkende mesttransporteurs in Vlaanderen actief. Midden jaren 2000 voerden zij meer dan 160.000 mesttransporten per jaar uit. Ongeveer een derde van de mesttransporteurs, zij die vanwege de aard van de door hen verrichte transporten in ‘klasse C’ vielen, moesten zich in 2006 een AGR-GPS-systeem aanschaffen. In de jaren die daarop volgden, zou de verplichting uitgebreid worden naar andere categorieën mestvoerders. Het systeem bestaat uit een zender in de trekker of tractor en een sensor op het chassis van de aanhangwagen of beerton. De bewegingen worden doorgegeven aan een centrale computerserver die op zijn beurt de signalen digitaal doorgeeft aan de Mestbank.
Sinds 1 januari 2012 geldt de AGR-GPS-verplichting voor alle erkende mestvoerders. Tijdens een mesttransport stuurt de GPS automatisch elke 15 kilometer de tussentijdse positie door. Zodra hij aankomt bij de losplaats, meldt de loonwerker dat. En voor hij vertrekt, verwacht de Mestbank een definitief losbericht van hem. Een loonwerker die mest laadt en lost op één perceel geeft dus achtereenvolgens een laadbericht, losbericht en definitief losbericht door. Is hij even onderweg met de mest en is die bestemd voor twee percelen, dan piept de computerserver van de Mestbank bij het laadbericht, tussenbericht, losbericht, nog eens bij het volgende tussenbericht, bij het tweede losbericht en het definitieve losbericht. Wat zeiden we ook al weer over mest- en nucleaire transporten?
