FOD Economie maakte werk van transparante landbouwmarkt
In zijn jaarverslag beschrijft de FOD Economie hoe zij bijgedragen heeft tot een transparante marktwerking in België en in Europa. In 2013 maakte het Prijzenobservatorium een analyse van de rundvleesketen. Daaruit leerden we dat de rendabiliteit van vleesveebedrijven ondanks schaalvergroting onder druk blijft staan. Van onevenredig hoge marges bij de andere schakels lijkt evenwel geen sprake. Ook de mengvoederindustrie en de slachthuizen werken namelijk met bescheiden marges in vergelijking met de gemiddelden in de voedingsindustrie.
De opdracht van de FOD Economie bestaat erin de voorwaarden te scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België. Eén van de krachtlijnen om deze opdracht te vervullen, is zorgen voor een transparante markt. Voor de markt van landbouwproducten heeft zij daar in 2013 een flinke bijdrage toe geleverd.
Inzake etikettering van voedsel heeft de FOD naast de afhandeling van klachten van consumenten en bedrijven op eigen initiatief diverse onderzoeken uitgevoerd om de voedselkwaliteit te garanderen en economische fraude bij de samenstelling en etikettering te bestrijden. De AD Economische Inspectie zorgt ervoor dat de consument de wettelijk vereiste productinformatie op het etiket vindt en dat deze op zijn minst in de taal van de gebruiker is opgesteld. Zij bewaakt ook de juistheid van de informatie en de reclame.
De controles zijn niet beperkt tot een louter boekhoudkundig onderzoek. In sommige gevallen werden monsters genomen en geanalyseerd in het laboratorium om de exacte productsamenstelling te bepalen. Regelmatig vond overleg plaats met de AD Kwaliteit en Veiligheid. De AD Economische Inspectie werkt ook dikwijls samen met de dienst Metrologie om te zien of het gewicht en de inhoud vermeld op de verpakking, overeenstemmen met de werkelijkheid.
Certificaten van oorsprong worden slechts afgegeven indien de goederen en bedrijven voldoen aan bepaalde voorgeschreven normen. De AD Economische Inspectie controleert of de certificaten correct werden uitgegeven en of de bedrijven de noodzakelijke documenten kunnen voorleggen. Controles vonden, meestal als gevolg van een klacht, voornamelijk plaats bij veevoederbedrijven, slachthuizen, molenaars en aquacultuurbedrijven.
Vermeldenswaard is zeker ook de studie die het Prijzenobservatorium in 2013 uitvoerde in de rundvleesketen. De opdracht daartoe kwam van federaal landbouwminister Sabine Laruelle. Zij vond het nodig om de studie uit 2009 te actualiseren. De rundveehouders werden de laatste jaren immers geconfronteerd met opwaarts georiënteerde prijzen van het veevoeder terwijl hun opbrengst in bepaalde periodes onder druk stond.
Als voornaamste bevinding uit de studie kwam naar voren dat de marges in alle schakels van deze keten aan de kleine kant zijn. Ondanks de toenemende concentratie in de vleesveehouderij (minder bedrijven, meer dieren per bedrijf) blijft de rendabiliteit van deze sector onder druk staan. Tussen 2005 en augustus 2013 stegen de voederprijzen met bijna 68 procent terwijl de verkoopprijs van een karkas van superieure bevleesdheid en weinig vet met amper 20 procent toenam. De boer slaagt er dus niet in de stijgende kosten door te rekenen.
Ook stroomopwaarts (mengvoederindustrie) en stroomafwaarts (slachthuizen en uitsnijderijen) zijn de marges volgens het Prijzenobservatorium niet groot in vergelijking met de gemiddelde marges in de voedingsindustrie. Voor de mengvoederindustie, de slachthuizen en de uitsnijderijen werd dit in de studie aangetoond aan de hand van financiële gegevens uit de jaarrekeningen. Voor de detailhandel waren deze gegevens niet voorhanden zodat de marges ingeschat werden met een vereenvoudigd prijstransmissiemodel. Ook in deze schakel vond het Prijzenobservatorium geen aanwijzingen voor een toename van de marges.
Na het afleveren van deze studie werkte de FOD Economie mee aan de totstandkoming van een index die de brutomarges van de producent in kaart brengt. Maandelijks wordt deze index berekend en gepubliceerd door de FOD. Telkens wordt hij vergeleken met een onder- en bovengrens. Het interprofessioneel akkoord tussen de verschillende schakels in de rundvleeskolom voorziet dat het ketenoverleg opgestart wordt van zodra de onder- of bovengrens overschreden is.
In de loop van 2014 zal het Prijzenobservatorium ook de actualisaties afronden voor de varkens- en zuivelkolom.
Meer info: jaarverslag FOD Economie
