Frietoorlog met een sausje van lobbywerk
“Multinationals voeren ‘frietoorlog’ met Colombia aan.” In een opiniestuk dat in De Standaard verscheen, trekt Oxfam-beleidsmedewerker Jonathan Matthysen van leer tegen grote voedingsbedrijven. Volgens hem zijn multinationals in het internationale handelssysteem koning, ten koste van de kleinschalige landbouwers, de consumenten, de ontwikkelingslanden en het milieu.
22 oktober 2019
“Multinationals voeren ‘frietoorlog’ met Colombia aan.” In een opiniestuk dat in De Standaard verscheen, trekt Oxfam-beleidsmedewerker Jonathan Matthysen van leer tegen grote voedingsbedrijven. Volgens hem zijn multinationals in het internationale handelssysteem koning, ten koste van de kleinschalige landbouwers, de consumenten, de ontwikkelingslanden en het milieu.
De EU heeft een arbitrageprocedure opgestart bij de WTO naar aanleiding van de aanhoudende frietoorlog tussen Colombia en enkele Europese landen, waaronder België. Het conflict draait rond de importtarieven op diepvriesfrieten. Volgens Colombia maken Europese bedrijven zich schuldig aan dumpingpraktijken en wil het daarom de belangen van lokale landbouwers verdedigen. De Europese Unie heeft het over puur protectionisme.
“De 'frietoorlog' toont nog eens aan hoe het internationale handelssysteem wordt beheerst door een strakke hiërarchie, met de bedrijven bovenaan.” - Jonathan Matthysen
Volgens Matthysen zijn de onderliggende machtsstructuren in dit conflict veel complexer dan een dispuut tussen twee handelspartners. De specifieke belangen van multinationals en sectorfederaties nemen de overhand. Voor hem is de frietoorlog het bewijs dat het internationale handelssysteem wordt beheerst door een strakke hiërarchie, met de bedrijven bovenaan.
Niet alleen Colombia, maar ook Brazilië en Zuid-Afrika leggen antidumpingheffingen op, na intensief lobbywerk van enkele multinationals. Niet toevallig is McCain, de Amerikaanse frietgigant, in die landen aanwezig. Het bedrijf heeft alle belang bij de importheffingen om zijn fabrieken af te schermen van de Europese industrie.
Maar de EU is zelf ook in hetzelfde bedje ziek. Denk aan de antidumpingheffingen die de Europese rijstindustrie kon afdwingen op rijst uit Myanmar en Cambodja. Twee landen die tot de minst ontwikkelde groep van landen behoren, waardoor al hun exportproducten tarief- en quotavrij op de Europese markt mogen komen, met uitzondering van wapens. En nu dus ook met uitzondering van rijst.
Zulke voorbeelden tonen volgens de auteur de machtsstrijd die tussen multinationals schuilgaat achter handelsconflicten en hoe zij hun machtspositie met lobbyactiviteiten versterken.
De collateral damage is vaak niet te overzien. Vooral kleinschalige landbouwers en (ethische) consumenten zijn het slachtoffer van dit getouwtrek. Ze kunnen geen invloed uitoefenen op het machtsproces en hebben al zeker geen middelen om hun belangen te verdedigen.
Bij de berekening van dumpingtarieven of het sluiten van handelsakkoorden wordt ook geen rekening gehouden met de milieukosten. Het gevolg? De grootschalige, intensieve landbouw wint het pleit van de kleinschalige, duurzame landbouw.
Matthysen roept landen op om samen te werken aan multilaterale oplossingen. Internationale instellingen moeten volgens hen kleinschalige boeren, consumenten en het ‘Globale Zuiden’ de kans geven om hun stem te laten horen. Ook bedrijven zijn op lange termijn gebaat bij een correcter gereguleerd handelskader.
Bron: De Standaard
Beeld: VLAM
