Gemiddeld landbouwjaar 2019 verbergt grote verschillen

Een tweetal weken na de invitatie richting grote publiek die Dag van de Landbouw is, nodigt Boerenbond ieder jaar zijn professioneel netwerk uit op een ‘Nazomerontmoeting’. De landbouw(politiek) is daar het onderwerp van gesprek. Opdat iedereen de conjunctuur in de sector juist zou inschatten, geeft Boerenbond dan ook een raming van de jaarresultaten. Zelfs met de cijfers bij de hand is het niet eenvoudig om conclusies te trekken. Achter het ‘gemiddeld resultaat’ in 2019 gaan grote verschillen schuil, zowel tussen de specialisaties als binnen deelsectoren. De impact van hitte en droogte is bijvoorbeeld regionaal sterk verschillend. Waar zowat alle landbouwers mee te maken krijgen, zijn stijgende kosten. 2019 heet daarom een hersteljaar voor de omzet op sectorniveau (5,3 miljard euro), maar niet qua rentabiliteit op bedrijfsniveau.

Boerenbond raamt de omzet van de Vlaamse land- en tuinbouw dit jaar op 5,3 miljard euro. Ten opzichte van het vijfjarig gemiddelde (2014-2018) zet de sector hiermee een gemiddeld jaarresultaat neer voor zowel de dierlijke als voor de plantaardige sectoren. Een gemiddelde zegt echter niet alles. “De verschillen tussen en binnen sectoren zijn groot”, schrijft voorzitter Sonja De Becker in Boer&Tuinder. “2019 werd een jaar waarin de omzet zich herstelt maar de druk op de marges blijft terwijl de investeringsnood op onze bedrijven – gedreven door aanpassingen noodzakelijk vanuit het beleid, de markt of onze omgeving – nog nooit zo hoog is geweest.”

Het herstel in omzet (+4%) is voornamelijk te danken aan een betere (wereldmarkt)prijs voor varkensvlees en melk, en aan meer normale opbrengsten voor aardappelen, granen, suikerbieten en groenten. Net zoals in 2018 was de zomer opnieuw gortdroog en ongezond heet, maar de schade op de velden oogde na afloop minder groot. Dat had onder meer te maken met een betere start van de gewassen in het voorjaar. Voor late aardappelen en industriegroenten die nog geoogst moeten worden, kan het een ander verhaal zijn. Naast de droogte zorgde ook de hitte voor duidelijke zonnebrandschade bij appelen.

Onder het ‘gemiddeld’ jaar 2019 zitten niet alleen positieve, maar ook negatieve uitschieters en dit zowel in de dierlijke als in de plantaardige sectoren. Van de plantaardige sectoren verging het de fruitteelt minder goed en in 2019 stond ook de prijs van braadkippen, eieren en rundvlees onder druk. In de vleesveehouderij sleept de crisis aan. De braadkippenhouderij kreeg te maken met toenemende concurrentie vanuit Oekraïne en Brazilië. De eierproductie daalde als gevolg van de uitbraak van laagpathogene vogelgriep die in Oost- en West-Vlaanderen lelijk huishield.

Voor het tweede jaar op rij stegen de directe kosten (+2%) op land- en tuinbouwbedrijven. Door de droogte van vorig jaar stegen voederkosten en de prijzen van zaai- en pootgoed. Beleidskeuzes joegen dan weer de kosten voor meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen de hoogte in. Ook de krapte op de arbeidsmarkt laat zich steeds meer voelen. De sector slaagt er volgens Boerenbond niet in om deze stijgende kosten snel door te rekenen naar de volgende schakels in de voedselketen. “Mede hierdoor blijft de rentabiliteit voor 2019 onder het vijfjarig gemiddelde”, klinkt het.

In ledenblad Boer&Tuinder geeft de voorzitter van Boerenbond meer duiding bij de resultaten: “2019 is een hersteljaar wat de omzet betreft, niet wat de rentabiliteit betreft. Het is moeilijk om algemene besluiten te trekken. Zo zet de dierlijke sector een genormaliseerde omzet neer, maar kent de pluimveehouderij zijn laagste omzet van de voorbije vijf jaar. Bovendien dragen heel wat sectoren aan hun kostenzijde nog de gevolgen van de droogte van 2018 mee.” Sonja De Becker concludeert uit het cijfermateriaal van 2019 dat de variatie tussen sectoren, en ook tussen bedrijven binnen sectoren, nog toeneemt. “We merken een verdere specialisatie van bedrijven enerzijds en een diversificatie en verbreding van activiteiten op bedrijven anderzijds. Het gemiddelde bedrijf bestaat niet meer. Landbouwers schrijven elk hun eigen verhaal. Dat is een zeer goede zaak! Maar dat maakt het ons niet gemakkelijk om dit in algemene jaarresultaten te gieten.”

VILT.be besteedt de komende dagen nog meer aandacht aan de jaarresultaten 2019.