Gerstoogst is ondermaats en tarwe oogt niet beter

Nooit eerder mat het KMI zoveel neerslag als in de eerste zes maanden van dit jaar. Voor de nieuwe graanoogst zijn alle voortekenen ongunstig, te meer omdat de zon het compleet liet afweten in de maand juni. De oogst van wintergerst die al ver gevorderd is, kenmerkt zich inderdaad door lage opbrengsten. “Ronduit dramatisch”, schrijft Het Belang van Limburg na gesprekken met landbouwers en loonwerkers. De meeste akkerbouwers moeten genoegen nemen met een gerstopbrengst die twee tot drie ton per hectare kleiner is dan ze gewend zijn. Voor de tarweoogst houdt iedereen het hart vast. In de buurlanden staat het graan er niet beter op in de regio’s die net zoals Vlaanderen veel water moesten slikken. Vooral de Fransen hebben grote zorgen omdat granen daar erg belangrijk zijn voor het landbouwinkomen.

Ervaren graantelers weten dat de opbrengst aangenaam kan verrassen in een gortdroog seizoen. Veel zonneschijn lijkt dan goed te maken wat de planten aan vocht ontberen. De voorbije maanden brachten heel ander en voor de graanoogst minder gunstig weer. Januari en februari verliepen abnormaal nat. In de tweede helft van mei begon het te onweren en zwaar te regenen en dat is eigenlijk pas opgehouden na 23 juni, de dag waarop Limburg getroffen werd door een vernietigende hagelstorm. Het KMI becijferde dat het de eerste jaarhelft bijna evenveel regende als anders in 12 maanden.

Een blik op de velden leerde meteen dat al die regen de granen geen deugd deed. Op veel percelen hebben wind en neerslag de gerst en tarwe tegen de grond geduwd. In een voortdurend vochtig gewas grepen ziekten zoals aarfusarium om zich heen. De kwaliteit van de granen lijdt daaronder, maar de opbrengst evenzeer. Door het gebrek aan zonneschijn was de fotosynthese ondermaats. “Ik ben zelf al jaren landbouwer en werk sinds 1962 als loonwerker voor boeren, maar dit heb ik nooit gezien. Kijk, hier ligt 22 hectare tarwe plat. Dat komt nooit meer goed”, vertelt Remi Jenné in Het Belang van Limburg.

“Een rampjaar voor alles wat buiten staat”, zegt Johan Coelmont van de Truiense bedrijfsgilde van landbouwers. “De tarwe moet nog geoogst worden maar die is sowieso al serieus aangetast door ziekte als gevolg van de vochtigheid. Om nog niet te spreken van de hagel- en regenschade. Ook de aardappelen en maïs doen het slecht. Het onkruid gaat maïsplanten overwoekeren op akkers die nog niet behandeld zijn tegen onkruid. Er zijn landbouwers die een tweede tractor voor hun spuittoestel zetten om door het veld te raken.”

Boeren hadden hun hoop op gerst gevestigd omdat de regen pas toesloeg na de bloei en de aren er behoorlijk leken uit te zien. “Niets van aan, blijkt nu. De oogst valt compleet tegen. Weinig opbrengst en een slechte kwaliteit. Er waren jaren dat we aan 9 à 10 ton zaten, nu is het hooguit 6 à 7 ton. Cijfers die door Boerenbond bevestigd worden in het ledenblad Boer&Tuinder. “De opbrengsten schommelen van minder dan 5 ton tot 8 ton op de beste percelen in de polders en de leemstreek”, klinkt het. Dit is naar verluidt 20 tot 40 procent minder dan in 2015, wat een uitstekend gerstjaar was.

Dat belooft voor de rest van de akkergewassen want de gerst leek er het best voor te staan”, knikt Remi Jenné, terwijl hij verderop wijst naar de 'bloeiende' maïs op zijn velden in Gingelom. “Een paar tientallen centimeters hoog, terwijl die nu normaal een dikke meter tot anderhalve meter moet staan. En de bieten, die gaan echt niet meer dikken. Allemaal aangetast.”

Het zieligst van al ligt zijn tarwe erbij, net zoals bij alle boeren waar Jenné de voorbije weken als loonwerker aan de slag ging. “Compleet plat geregend. Wat je nu ziet, is trouwens al tarwe die opnieuw een beetje hersteld is en weer wat rechtkroop. Het was nog veel erger.” Aarfusarium vergroot de schade want de aren zijn gewoon leeg. Aangezien de graanmarkt mondiaal is, hebben Vlaamse boeren er geen hoop op dat een slechte oogst in eigen regio voor betere prijzen zorgt. 

Het is weliswaar niet alleen in eigen land dat de gerstoogst ondermaats is en de tarweoogst zich mager aandient. In grote delen van Nederland, Frankrijk en Duitsland zijn de ervaringen gelijkaardig want daar stonden de granen ook te verkommeren in de nattigheid. Vooral de Fransen zijn bezorgd omdat graanteelt daar erg belangrijk is voor het landbouwinkomen. Veel akkerbouwers vullen hun areaal, of een groot deel daarvan, in met alleen maar granen. De tegenvallende opbrengsten komen extra hard aan door de lage graanprijzen. 2007 was ook een nat en moeilijk graanseizoen, maar toen bereikten de prijzen recordhoogten.