Geslaagde eerste test met teelt van bataat in Herent
Voor de één is het een zoete lekkernij, voor de ander een interessante nieuwe teelt. Op het Proefcentrum Herent, de proefboerderij van de provincie Vlaams-Brabant, hebben ze geen klagen over een gebrek aan belangstelling voor hun jongste experimentele teelt. Net zoals met goudsbloem en quinoa wordt uitgezocht of de zoete aardappel, ook wel bataat geheten, mogelijkheden biedt voor landbouwers in onze regio. Anders dan zijn naam doet vermoeden, is de bataat geen familie van de aardappel maar wel van het lastige onkruid haagwinde. Bataat is een importvrucht zodat Sofie Lambrecht van veiling BelOrta graag de eerste lokaal geteelde exemplaren in ontvangst nam.
Op het Proefcentrum Herent werden eind vorige week de eerste zoete aardappelen door gedeputeerde Monique Swinnen aangeboden aan de grootste groente- en fruitveiling van het land. Voor een nieuwe aardappelvariëteit zou de pers, VILT incluis, zich niet laten optrommelen. De zoete aardappel waarvan sprake is met andere woorden geen aardappel maar een meer exotisch gewas dat ook bekendstaat als ‘bataat’. De provincie Vlaams-Brabant kon dus uitpakken met een nieuwigheid op zijn proefboerderij, na eerdere experimenten met hennep, miscanthus, goudsbloem en quinoa.
Bataat, een stevige knol met paarse schil en vruchtvlees dat in kleur varieert van wit tot oranje, komt uit Zuid-Amerika. De exemplaren die ons land ingevoerd worden, zijn afkomstig uit de Verenigde Staten, Egypte, Honduras, Israëlof Spanje. “Bataat is familie van het woekerende onkruid haagwinde”, weet gedeputeerde van landbouw Monique Swinnen. “Half mei werd het proefveldje van 60 vierkante meter aangeplant, niet met kleine knollen maar met stekken die elke 75 centimeter in de grond werden gestoken. Nadien groeide het veld helemaal dicht omdat bataat veel uitlopers vormt. Bemesten of bespuiten was niet nodig.”
Patrick Andries, beheerder van het Proefcentrum Herent, legt uit dat er drie rassen zijn aangeplant waarvan er twee na een uitdagend groeiseizoen een behoorlijke opbrengst gaven. “Niet toevallig de twee variëteiten die het best aangepast zijn aan onze klimaatomstandigheden.” In oktober werden per struik 800 gram tot 1,2 kilo zoete knollen geoogst. “Dat gebeurde manueel”, zegt Andries, “maar een kleine test leerde dat het ook met een eenvoudige aardappelschudder lukt.” Ruggenteelt naar het voorbeeld van aardappelen gaf qua opbrengst betere resultaten dan teelt in de vlakke grond.
Eens geoogst, is de vraag wat je met zo’n culinaire nieuwtje aanvangt. “Frituren, in de oven bakken of er puree van maken”, luidt het antwoord. Heel gelijkaardig dus aan wat je met een aardappel kan beginnen in de keuken. Al zou de bataat op de aardappel voor hebben dat hij de bloedsuikerspiegel minder snel beïnvloedt. Is er een markt voor zo’n gezonde lekkernij? Sofie Lambrecht van veiling BelOrta weet bijna zeker van wel. Alleen al het feit dat ie lokaal geteeld is, speelt in het voordeel van de ‘Vlaamse bataten’. “Lokale teelt beantwoordt aan de consumententrend inzake duurzaamheid, versheid en steun aan lokale landbouw”, aldus Lambrecht.
Voor de meeste Vlamingen is bataat nog een nobele onbekende maar Sofie Lambrecht denkt dat de lokale teelt ook daar verandering in kan brengen. Zelfs voor een gespecialiseerde veiling als BelOrta is bataat iets nieuw zodat voor de eerste twee bakjes niet meteen een koper werd gezocht maar de kwaliteitsafdeling aan het werk (o.a. proeven) werd gezet.
Op het Proefcentrum in Herent krijgt het experiment volgend jaar zeker een vervolg. Twee andere proefcentra (Sint-Katelijne-Waver en Kruishoutem), beiden gespecialiseerd in groenteteelt, doen op hun beurt testen met bataat. In Herent hebben ze tijdens de openvelddag ervaren dat landbouwers staan te popelen om een beloftevol nieuw gewas in hun teeltplan in te lassen. Het professionaliseren van de teelt is een kolfje naar de hand van het praktijkgericht landbouwonderzoek. Ook de toelevering van plantgoed en de afzet zullen even tijd moeten krijgen alvorens landbouwers er op grotere schaal zelf mee aan de slag kunnen.
