Ggo’s voeden debatten op Twitter

De open brief van ruim 400 wetenschappers van 5 Belgische universiteiten, waarin ze een pleidooi hielden voor ggo’s, heeft voor een stevige polemiek gezorgd. De week nadien verscheen in De Standaard een tegenreactie van Anneleen Kenis (FWO Vlaanderen - KU Leuven) en Leen Laenens (Velt vzw). Beide zijn geen voorstander van de ggo-technologie en laken het feit dat de wetenschappers voor “deregulering” pleiten. Daarop barstten de discussies op Twitter los.

“Reactie op onze open brief is veel te kort door de bocht”, tweette Vincent Verbeecke, één van de auteurs. “Wij pleiten voor een genuanceerd Europees beleid. Geen totale deregulering.”

 

Volgens Kenis en Laenens geeft genetische modificatie maar één mogelijk antwoord op de uitdagingen waarmee we geconfronteerd worden “en niet meteen een antwoord dat van een diepgaande politieke, sociale of economische analyse getuigt. De technologie doet alsof je met wat geknutsel op microschaal, uitdagingen zoals klimaatverandering of ondervoeding op macroschaal kunt aangaan.”

 

Rik Van de Walle, rector van UGent, noemt het stuk van Kenis en Laenens een ‘rgo’, een retorisch gemodificeerde opiniebijdrage. “Qua misleiding kan ook dit tellen”, tweette hij op zijn beurt. “Zich retorisch bedienen van minimaliserende termen zoals 'geknutsel' en 'microschaal' om een mogelijke bijdrage tot het oplossen van problemen op macroschaal te ridiculiseren: dat doe je niet.”

 

Kenis en Laenens stellen ook in vraag of het nuttig is om (overheids)geld te investeren in “enigszins arbitraire uitvindingen zoals appels die niet bruin worden na het schillen”. Ze verwijzen naar de gouden rijst, een verzamelnaam voor rijstvariëteiten die met behulp van genetische modificatie meer vitamine A bevatten, om het tekort in ontwikkelingslanden te bestrijden. “Is het evidente antwoord op tekorten aan vitamine A niet dat mensen naast rijst ook groente op hun bord krijgen? Is ondervoeding niet net het gevolg van de ongelijke sociale, economische en politieke verhoudingen die ggo-patenten eerder dreigen te versterken dan te bestrijden?”

 

Volgens EOS Wetenschap zijn ggo’s en technieken zoals CRISPR misschien geen mirakeloplossing, maar zeker wel een deel van de oplossing. Neem hetzelfde voorbeeld van de gouden rijst. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) leidt een tekort aan vitamine A, als gevolg van eenzijdig voedingspatroon, tot blindheid bij 250.000 tot 500.000 kinderen. Die mensen “meer groenten laten eten” en “de ongelijke, sociale, economische en politieke verhoudingen aanpakken”, is makkelijker gezegd dan gedaan. ‘Zou het dan niet beter zijn dat mensen in afwachting van al die veranderingen alvast voedzamere gewassen kunnen eten?’, vraagt EOS zich af.

 

Ook het feit of ggo’s al dan niet veilig zijn voor de gezondheid, levert voer voor discussie op. Kenis en Laenens citeren Michael Antoniou, hoogleraar moleculaire genetica aan King’s College London die benadrukt dat genetische modificatie nog altijd verre van perfect is en dat de effecten niet altijd voorspelbaar zijn. Met die effecten doelt hij op diepgaande ongewenste mutaties en DNA-schade.

 

Daarom pleiten de wetenschappers in hun open brief net om ze geval per geval te bekijken in plaats van een algemeen verbod op ggo’s. Op dat vlak treedt federaal minister Philippe De Backer (Open VLD) hen bij. “Laten we case-by-case bekijken en veredelingstechnieken als even veilig beschouwen”, stelt De Backer. “Dus wat het gewas doet is belangrijk (en onderworpen aan risicoanalyse), niet hoe het tot stand kwam, is het nu door klassieke veredeling, gentransfer of Crispr.”

 

Ieder denkt er uiteraard het zijne van. Maar sowieso komt de uitdaging op ons af om meer voedsel te produceren op minder grond. En ook op de klimaatverandering, die voor minder gunstige omstandigheden zorgt, moet de landbouw een antwoord zien te verzinnen. Daar kan gentech soelaas bieden door gewassen te ontwikkelen die beter bestand zijn tegen bijvoorbeeld extreme hitte of droogte. Volgens EOS zijn we daarom niet in de positie om veel veto’s te stellen. “Biotechnologie is een handig stuk gereedschap dat we beter in onze kist houden”, klinkt het.