Green Deal: Europa presenteert Farm-to-Fork strategie
Verplichte voedingswaardelabels, het risico en gebruik van gewasbeschermingsmiddelen halveren, meer natuurgebieden beschermen, drie miljard bomen planten,... De Europese Commissie heeft woensdag een hele waaier aan initiatieven gepresenteerd in het kader van de nieuwe Farm-to-Fork- en biodiversiteitsstrategie. Die moeten het verlies aan biodiversiteit tegenhouden en duurzame voeding op ons bord brengen. Maar volgens Boerenbond kunnen de strategieën enkel werken als iedereen betrokken wordt en als er concrete, leefbare oplossingen geboden worden. “Het eenzijdig invoeren van reductiedoelstellingen zonder voorafgaande impactanalyse en zonder ondersteunend beleid, staat een verdere verduurzaming van de voedselproductie in de weg en zet de leefbaarheid van landbouwbedrijven op de helling”, zegt voorzitter Sonja De Becker.
20 mei 2020
Verplichte voedingswaardelabels, het risico en gebruik van gewasbeschermingsmiddelen halveren, meer natuurgebieden beschermen, drie miljard bomen planten,... De Europese Commissie heeft woensdag een hele waaier aan initiatieven gepresenteerd in het kader van de nieuwe Farm-to-Fork- en biodiversiteitsstrategie. Die moeten het verlies aan biodiversiteit tegenhouden en duurzame voeding op ons bord brengen. Maar volgens Boerenbond kunnen de strategieën enkel werken als iedereen betrokken wordt en als er concrete, leefbare oplossingen geboden worden. “Het eenzijdig invoeren van reductiedoelstellingen zonder voorafgaande impactanalyse en zonder ondersteunend beleid, staat een verdere verduurzaming van de voedselproductie in de weg en zet de leefbaarheid van landbouwbedrijven op de helling”, zegt voorzitter Sonja De Becker.
De strategieën voor biodiversiteit en duurzaam voedsel kaderen in de Green Deal die van Europa tegen 2050 een klimaatneutraal continent moet maken. Ondanks de acute economische crisis houdt de Commissie van voorzitter Ursula von der Leyen vast aan haar paradepaardje.
"Deze strategieën zijn een centraal element van het Europese herstelplan. Ze zijn cruciaal voor onze gezondheid en ons welzijn en zullen nieuwe investeringsmogelijkheden creëren", betoogde vicevoorzitter Frans Timmermans woensdag op een persconferentie. “We willen mensen niet opleggen wat ze moeten doen, maar hen geven wat ze verdienen: meer duurzaam voedsel en betere informatie om goed te kiezen”, tweette hij nog.
Volgens de Commissie heeft de coronapandemie aangetoond hoe kwetsbaar het verlies aan biodiversiteit de wereld maakt. De druk op ecosystemen verhoogt het risico op de verspreiding van zoönotische ziekten. Om het verlies aan biodiversiteit te stoppen, wil de Commissie onder meer dat 30 procent van het Europese land- en wateroppervlak tegen 2030 doeltreffend wordt beschermd, en tien procent ervan echt aan de natuur wordt gelaten. Nu wordt zo'n 18 procent van het oppervlak beschermd in het kader van het Natura 2000-netwerk. Dat betekent niet dat menselijke activiteit er overal wordt geweerd, maar er gelden beperkingen.
De Commissie raamt dat er jaarlijks 20 miljard euro aan Europese, nationale en private investeringen nodig zijn om de strategie te financieren. Maar er is ook een "dwingend" economisch argument om dat te doen, stelt Timmermans. De helft van het wereldwijde bruto binnenlands product is gelinkt aan de natuur. De waarde van natuurlijke bestuivers bijvoorbeeld, wordt geraamd op miljarden euro's en de landbouw heeft er alle belang bij om van deze gratis dienstverlening te blijven profiteren.
De biodiversiteitskwestie is nauw vervlochten met de strategie voor duurzaam voedsel. Om de ecologische voetafdruk van de voedselproductie te verminderen, stelt de Commissie voor om het gebruik en de risico's van pesticiden tegen 2030 met 50 procent te verminderen, en het gebruik van kunstmest met 20 procent. Een kwart van de Europese landbouwgrond moet voor biologische landbouw worden voorbestemd. Nu is dat zo'n 8 procent. Ook het gebruik van antibiotica in de veehouderij en aquacultuur moet met de helft dalen.
De coronapandemie confronteerde de Europeanen ook opnieuw met het belang van een goed werkende voedselketen, maar de Commissie gelooft niet dat haar strategie 'van boer tot bord' de kwantiteit van de productie en de bevoorradingszekerheid in het gedrang zal brengen. De aanvoerlijnen zullen korter worden, meent Timmermans, en er zal meer in Europa zelf worden geproduceerd. En dankzij investeringen in moderne technologieën, zoals 5G, kan precisielandbouw ingang vinden.
Om de consument aan te moedigen voor gezonde en duurzame voeding te kiezen, bepleit de Commissie ook de verplichte invoering van labels die de voedingswaarde van producten aangeven op de voorkant van de verpakkingen. De milieugroepen voerden campagne voor rechtstreekse maatregelen om de voetafdruk van de vleesproductie te verminderen, maar vingen bot. "Een goed geïnformeerd publiek zal keuzes maken die deze productie zullen beïnvloeden", zei Timmermans.
Volgens Boerenbond heeft de van-boer-tot-bord-strategie het potentieel om de landbouwsector te ondersteunen en oplossingen te bieden voor de toekomstige uitdagingen. “Maar beide strategieën mogen niet verzanden in louter harde doelstellingen zonder de betrokken actoren voldoende in rekening te brengen”, stelt Sonja De Becker. “Zo voorziet de biodiversiteitsstrategie bijkomende natuurdoelstellingen en een drastische vermindering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen zonder dat hier enige gedegen impactanalyse aan vooraf ging.”
De landbouworganisatie benadrukt dat de sector de voedselproductie voortdurend verduurzaamt en dat ook zal blijven doen. “Om dit dynamisch proces verder te zetten is er echter nood aan een coherent Europees beleid dat gestoeld is op wetenschappelijk onderbouwde inzichten en dat verschillende beleidsdomeinen verbindt”, aldus De Becker. “Een gedragen landbouw- en voedselbeleid kan slechts goed functioneren als ook andere beleidsdomeinen zich erop instellen, zoals omgevingsbeleid, handelsbeleid, economisch beleid … Daarenboven mag een voedselbeleid het huidige landbouwbeleid niet opslokken, maar moeten ze complementair zijn. Elk heeft zijn rol te spelen.”
Europarlementslid Hilde Vautmans (Open VLD) staat volledig achter de “allesomvattende strategie”, maar ook zij mist een nauwe betrokkenheid van de landbouwsector. “Terwijl landbouwers één van de belangrijkste schakels zijn in onze voedselketen”, zegt ze. “Om de toekomst van de landbouwsector en onze voedselproductie te garanderen zijn eerlijke prijzen en een leefbaar inkomen dé basisvoorwaarden. Hierover, en hoe men de sector precies zal ondersteunen in het bereiken van bepaalde doelstellingen, wordt weinig gezegd door de Commissie, terwijl dit net één van de hoofddoelstellingen van het nieuwe GLB is.”
Natuurpunt is erg positief over deze strategieën en hoopt dat ze snel worden uitgevoerd. “Dat de Europese commissie deze twee strategieën tegelijkertijd lanceert, toont het belang dat de Commissie hecht aan zowel een gezonde natuur als de productie van gezond voedsel in een duurzamer landbouwmodel”, zegt Benno Geertsma, beleidsmedewerker van Natuurpunt. “De twee kunnen immers niet los van elkaar gezien worden.”
“De Europese Commissie ambieert ‘nulvervuiling’”, aldus Bert Boonen, beleidsmedewerker landbouw van Natuurpunt. “Dit betekent onder meer met de helft minder gewasbeschermingsmiddelen. Daarnaast wil ze de verontreiniging uit kunstmest aanpakken. Veel van de voedingsstoffen uit kunstmest worden immers niet door planten opgenomen, wat leidt tot lucht-, bodem- en waterverontreiniging. Met deze ambitie onderneemt de commissie eindelijk actie om bodemherstel te bespoedigen en waterverontreiniging aan te pakken. Het bereidt de weg voor een landbouw die de biodiversiteit minder schaadt en duurzamer is.”
De Commissie hoopt nu eerst de lidstaten en het Europees Parlement achter de strategieën te scharen. Pas nadien zullen concrete wetgevende initiatieven volgen. Die zullen ook steeds gepaard gaan met een impact assessment, verzekert de Commissie.
De volledige Farm-to-Forkstrategie vind je op de website van de Europese Unie.
Bron: Belga / Eigen verslaggeving
