"Groene EU-landbouwambities zijn slag in het water"
Europese plannen voor een groenere landbouw zijn niets nieuws. Ook de vorige Europese Commissie sprak groene ambities uit. Maar daar kwam niets van terecht, blijkt uit een onderzoek van de Wageningen University & Research (WUR). Kan de EU hier lessen uit trekken?
19 februari 2020
Europese plannen voor een groenere landbouw zijn niets nieuws. Ook de vorige Europese Commissie sprak groene ambities uit. Maar daar kwam niets van terecht, blijkt uit een onderzoek van de Wageningen University & Research (WUR). Kan de EU hier lessen uit trekken?
Met een jaarlijks bedrag van 58 miljard euro, geeft Europa het meest uit aan landbouw (37 procent van het EU-budget). De vorige Commissie, die in 2014 van start ging, koppelde een nieuwe doelstelling ‘Vergroening’ aan de inkomenssteun voor landbouwers en trok hiervoor een derde van het budget uit. Naast de subsidie per hectare, konden landbouwers die inspanningen deden voor natuurbehoud rekenen op een extra vergroeningspremie.
Hiervoor moesten de boeren aan drie voorwaarden voldoen: gewasrotatie, onderhouden van permanent grasland en voorzien in ‘Ecologische Focusgebieden’ (EFA’s) om biodiversiteit een boost te geven.
Het probleem is dat de EU geen controleerbare doelen koppelde aan de subsidies. Ook de Europese Rekenkamer luidde in 2017 de alarmbel dat de groene doelstellingen niet zouden gehaald worden. Zonder die controleerbare doelen is de Commissie afhankelijk van de wil van de lidstaten om de doelen te verwezenlijken.
Volgens de Rekenkamer maken lidstaten gebruik van de flexibiliteit in vergroeningsvoorschriften om de belasting voor landbouwers en zichzelf te beperken in plaats van het verwachte milieu- en klimaatvoordeel zo groot mogelijk te maken. Het lijkt erop dat de miljarden aan vergroeningsubsidies weggesmeten geld zijn.
Ook voor David Kleijn, hoogleraar plantenecologie en natuurbeheer (WUR), is de vergroening mislukt. “Daar is iedereen het over eens, inclusief de boeren”, vertelt Kleijn aan de Volkskrant. Hij deed jarenlang onderzoek naar de impact van het groene landbouwbeleid van de EU, dat veel maatregelen subsidieert, maar weinig doet met de resultaten.
Volgens hem is de natuur er niet beter op geworden, ondanks de miljarden euro’s die erin zijn geïnvesteerd. Kleijn ziet ook telkens hetzelfde patroon: de Commissie komt met ambitieuze plannen. “Vervolgens gaan de lidstaten zich ermee bemoeien en verwatert alles. Uiteindelijk hou je iets over dat niets oplevert.”
In het vernieuwde GLB worden de groene maatregelen nog aangescherpt. De lidstaten krijgen ook meer zeggenschap om eigen plannen op te stellen. “Maar ik ben bang dat je een race naar de bottom krijgt van landen die hun boeren zo min mogelijk verplichtingen opleggen”, zegt Kleijn. “Als grote landen daarmee beginnen, moeten andere landen wel mee.”
Raadpleeg het WUR-rapport ‘Het Europese landbouwbeleid en biodiversiteit’
Bron: De Volkskrant
