Hevige buien vragen om grotere buffercapaciteit

Vorige week viel er op enkele uren tijd meer neerslag dan in de afgelopen maanden, met op veel plaatsen wateroverlast tot gevolg. De afwisseling tussen warme temperaturen en hevige onweersbuien is iets dat we gewoon zullen moeten worden. Maar wat kunnen we doen om het overtollige regenwater, dat nu wegstroomt via de riolen, op te vangen?

“De zomers worden droger, maar als het dan toch regent, gaan we te maken hebben met stortbuien,” vertelt operationeel klimatoloog Luc Debontridder (KMI) in Het Nieuwsblad. “In de nabije toekomst, gaan die stortbuien in de zomer de standaard worden, en eigenlijk is het al bezig. Daar zullen we mee moeten leren leven.” Tijdens een normale stortbui valt er ongeveer 30 liter water per vierkante meter per uur, afge­lopen woensdag steeg die hoeveelheid op sommige plekken zelfs tot meer dan 50 liter.

 

Les fysica

 

Die felle regenbuien zijn een gevolg van de klimaatopwarming. “Eigenlijk volgen die een simpel principe binnen de fysica”, weet professor klimaatwetenschap Wim Thiery (VUB). “Hoe warmer de lucht, hoeveel meer vocht de wolken kunnen opslaan voordat ze verzadigd geraken. En hoe groter het potentieel dat er dus enorm veel water in één keer naar beneden valt. Studies hebben al aangetoond dat per graad die onze aarde opwarmt, er tot 7 procent meer watercapaciteit in de lucht zit.”

Als de opwarming niet wordt tegengehouden, zullen de weersomstandigheden enkel maar extremer worden. Thiery noemt de overstromingen van vorige week nog maar voorproefjes van wat er ons te wachten staat in de toekomst. “En onze infrastructuur is daar niet op voorzien”, waarschuwt hij. “De rioleringen in ons land bijvoorbeeld zijn gebouwd op basis van neerslagmetingen, maar die metingen zijn dus aan het veranderen.”

 

Amper effect op grondwaterstanden

 

Terwijl de natuur smeekt achter wat regen, is ze niet erg gebaat bij die hevige stortbuien. Tijdens aanhoudende droogteperiodes wordt de grond kurkdroog en beenhard, waardoor het water niet kan opgenomen worden. De verharding in Vlaanderen speelt ook een grote rol. “Als het dan kort en heel fel regent, krijg je in het slechtste geval overstromingen, ofwel stroomt het regenwater via de riolering en de rivieren gewoon weg naar de zee”, vertelt weervrouw Sabine Hagedoren aan De Morgen. “We zijn dus veel beter af met lichte miezer, die langzaam in de bodem kan dringen.”

 

Hagedoren verwijst ook naar het effect op de grondwaterstanden na de hevige regen van de voorbije week. Die blijven op de meeste plekken nog steeds laag tot zeer laag. “Dat zal in de komende weken niet zomaar opgelost geraken”, zegt ze. “Vooral voor landbouwers is die toestand dramatisch. We kunnen alleen maar hopen op een nat najaar."

 

Is er dan niets dat we kunnen doen? Greenpeace pleit ervoor om de klimaatnoodtoestand uit te roepen en om lange termijnmaatregelen te nemen. Volgens Hagedoren moet vooral de buffercapaciteit vergroot worden. “Op die manier kan het water van de felle regenbuien opgevangen en opgeslagen worden”, klinkt het. “Dat kan via verschillende opslagmethodes, zoals het aanleggen van bufferbekkens, of grote vijvers en moerassen.Wie thuis de ruimte heeft, kan een regenton plaatsen of een regenput laten ingraven. Ook een optie: een vijver in de tuin graven."

 

Strijd tegen erosie in Vlaamse Ardennen

 

In de Vlaamse Ardennen kennen ze nog een bijkomend probleem van modder op de weg na een hevige regenbui. Landbouwers met afhellende akkers ploegen nu al dwars op de helling. Desondanks stroomt er na een plensbui nog veel modder naar beneden. Die modderstroom gaat soms tot 300 meter ver. “We worden met het probleem vooral geconfronteerd als er geen gewassen op de akkers staan of zoals nu, als de gewassen nog onvoldoende ontwikkeld zijn om de grond vast te houden”, zegt schepen van Landbouw André Eeman van Lierde. “Door de droogte van de voorbije maanden zijn de gewassen onvoldoende gegroeid.”

 

De gemeente Lierde gaat de strijd tegen erosie aan. Samen met de landbouwers en de erosiecoördinator van provincie Oost-Vlaanderen gaan ze strodammen bouwen die modderoverlast moeten voorkomen. “In het verleden legden we al grasstroken aan en ook met houtsnippers bestreden we dergelijke erosie al”, aldus Eeman. “De strodammen werden door de technische dienst van de gemeente aangelegd.Bij dergelijke aanpak van erosie op akkerland is de goede samenwerking met de landbouwers belangrijk. Hen zijn we dan ook dankbaar dat ze participeren in de erosiebestrijding.”