"Iedereen kan bijdragen om de klimaatdoelen te halen"

Uit de laatste grote bevraging van de federale overheid blijkt dat acht op de tien Belgen zich zorgen maken over de klimaatverandering. Maar dat we ook onze eigen impact daarop onderschatten. “We zijn eerder geneigd om de industrie, het transport en de landbouw de schuld te geven, terwijl ook gezinnen hun steentje zouden moeten bijdragen”, klinkt het. Voor Hans Bruyninckx, de directeur van het European Environment Agency, is minder vlees eten de belangrijkste keuze die mensen in hun dagelijks leven kunnen maken. Maar ook onze mentaliteit inzake mobiliteit zullen we moeten bijstellen. “België is een land waarin mensen voor afstanden van minder dan vijf kilometer dikwijls de auto nemen. Dat zal sterk moeten veranderen.”

De Europese Unie is tot dusver de enige die de wereldwijde klimaatakkoorden uitvoert. De uitstoot van broeikasgassen moest met 20 procent verminderd zijn tegen 2020 en we zitten nu aan 22 procent. “We lopen in Europa voor op schema”, zegt Hans Bruyninckx, directeur van het European Environment Agency (EAA). “Maar voor 2030 hebben we een vermindering van 40 procent afgesproken. We gaan versneld moeten ingrijpen. Dat kan onder meer door technologische vernieuwingen, maar we zullen de komende tien jaar ook allemaal ingrijpend aan onze eigen levenswijze moeten werken.”

Concreet: door ons consumentengedrag bepalen wij mee de uitstoot van broeikasgassen. Hoeveel vlees we eten, hoe we ons verplaatsen, hoe we reizen, welke producten we kopen. Al die keuzes hebben een impact op het klimaat. “De belangrijkste beslissing die je in je dagelijkse leven kunt nemen, is minder vlees eten”, zegt de directeur van het EEA stellig. “In zijn onmiddellijke impact op het klimaat én de natuur is dat zelfs belangrijker dan mobiliteit. België is wel een land waarin mensen voor afstanden van minder dan vijf kilometer dikwijls de auto nemen. Dat zal sterk moeten veranderen en ik zie dat veel burgers daar nu al mee bezig zijn.”

Ook ons huidig vlieggedrag moet volgens Hans Bruyninckx anders. “Europa werkt aan een visionair plan waarin tegen 2050 iedere stad van 500.000 inwoners of meer wordt verbonden met hogesnelheidstreinen. Dan is er geen enkele reden meer om naar pakweg Berlijn te vliegen. En het vliegen moet sowieso duurder worden, net als het autorijden. Je kan iedereen bijvoorbeeld het recht geven op een aantal vluchtkilometers. Wie er méér wil doen, gaat diep in zijn zakken moeten tasten. En voor de auto zullen we naar een systeem moeten gaan waarin we de belasting op arbeid verschuiven naar belastingen op consumptie, met een maatregel als het rekeningrijden bijvoorbeeld.”

Al is de keuzevrijheid van de consument toch nog beperkt. “Je hoort grote bedrijven vaak zeggen: 'Wij produceren alleen wat de consument wil hebben.' Maar zo simpel is het niet. Als consument maak je een keuze in het systeem, maar je kunt dat systeem niet zelf bepalen. Geen enkele consument vraagt een smartphone die na een paar jaar stopt met functioneren. De insinuatie dat de kleine man maar andere keuzes moet maken, slaat dus nergens op. Maar we kunnen wel allemaal onze bijdrages leveren.”