Italië verliest zijn olijfbomen
Kent u Xyllela fastidiosa? Het is een bacterie die olijfbomen aantast en vernietigt. In Italië heeft de schade ondertussen zorgwekkende proporties aangenomen. Dat staat te lezen in De Morgen. Het verdict? Meer dan een miljoen dode olijfbomen en nog eens 21 miljoen besmette exemplaren. Door slecht management, ontkenning en een wirwar aan complottheorieën lijkt een oplossing veraf.
21 augustus 2019
Kent u Xyllela fastidiosa? Het is een bacterie die olijfbomen aantast en vernietigt. In Italië heeft de schade ondertussen zorgwekkende proporties aangenomen. Dat staat te lezen in De Morgen. Het verdict? Meer dan een miljoen dode olijfbomen en nog eens 21 miljoen besmette exemplaren. Door slecht management, ontkenning en een wirwar aan complottheorieën lijkt een oplossing veraf.
De bacterie Xyllela fastidiosa vindt haar oorsprong in Noord- en Zuid-Amerika waar vooral druiven en citrusbomen werden aangetast. In 2013 dook de bacterie voor het eerst op in Italië. Vooral de Zuid-Italiaanse regio Puglia krijgt het zwaar te verduren. Ondertussen zijn al meer dan een miljoen olijfbomen gestorven en 21 miljoen andere besmet. De olijfolieproductie is er vorig jaar met maar liefst 60 procent gedaald waardoor duizenden boeren werkloos achterblijven. Volgens de Italiaanse boerenbond Coldiretti loopt de schade op tot 1,2 miljard euro.
Het probleem blijft niet beperkt tot Italië, de verspreiding is aan een gestage opmars bezig. In Spanje, Frankrijk en Duitsland werden enkele haarden ontdekt. Ook in België werd in september 2018 een geval van de bacterie gemeld in enkele olijfbomen die uit Spanje waren ingevoerd. Alle bomen en omliggende planten werden meteen vernietigd.
Experts luidden in 2015 al de alarmbel. In het tijdschrift Nature Plants stelden wetenschappers dat een vroege detectie uiterst belangrijk is om de ziekte uit te roeien. Satellietbeelden kunnen de ziekte al opsporen nog voor de eerste symptomen zichtbaar worden. Dat is belangrijk om de ziekte meteen de kop in te drukken. Omdat er geen behandeling bestaat moeten besmette bomen meteen gerooid worden. Dankzij deze nieuwe methode van vroege detectie kan de ziekte in het beginstadium aangepakt worden.
Waarom is het in Italië misgelopen? Nadat de ziekte ontdekt werd, beval de Europese Unie om alle besmette bomen te vernietigen. Maar de Italiaanse boeren ontkenden het probleem en negeerden de regels en procedures. De uitbraak van de ziekte was meteen ook voer voor complottheorieën. Zo zou Israël achter de verspreiding zitten om het land te destabiliseren of Monsanto die een patent heeft op de enige resistente boomsoorten. De Europese Unie zou de boeren voorgelogen hebben om de vrijgekomen grond vol te kunnen bouwen met zonnepanelen. Of niet te vergeten, de maffia had de grond nodig om hotels op te bouwen.
In 2015 heeft de Italiaanse regering de noodtoestand afgekondigd en maakte ze 11 miljoen euro vrij om de ziekte te bestrijden. Maar de tegenstand van de boeren was zo groot, sommige ketenden zich vast aan hun bomen, dat er in de eerste twee jaar nog niet de helft van het bedrag werd gespendeerd. De handhaving schiet ruimschoots tekort met als resultaat dat zieke bomen blijven staan. Wat ooit begon als een kleine uitbraak die snel opgelost kon worden, is uitgegroeid tot een probleem zonder grenzen.
Op de website van het FAVV vindt u de meest recente omzendbrief en tips om de verspreiding van de bacterie te voorkomen. Het agentschap vraagt ook om alle verdachte gevallen meteen te melden.
