Klimaat noopt tot druppelirrigatie en andere innovatie

Nog tot maandag kan je inschrijven voor een studienamiddag van de Bodemkundige Dienst van België (BDB) over irrigatie van landbouwteelten. Dat thema is actueler dan ooit gelet op de droogte die zowel in 2017 als in 2018 voor opbrengstderving zorgde. De klimaatverandering zal onvermijdelijk een impact hebben op landbouwopbrengsten, zo maakt KU Leuven duidelijk. Lange droogteperiodes dwingen de sector tot een efficiënter watergebruik, wat ook mogelijk is dankzij innovatie. Groentetelers kunnen bijvoorbeeld arbeid en brandstof uitsparen én efficiënter beregenen door hun diesel slurpende haspel te vervangen door druppelirrigatieslangen. In de fruitteelt is druppelirrigatie een courante techniek. Experten zullen de voor- en nadelen van de verschillende irrigatiemethoden opsommen, en het boek ‘30 jaar irrigatieproeven’ voorstellen.
14 maart 2019  – Laatste update 14 september 2020 14:49
Lees meer over:

Nog tot maandag kan je inschrijven voor een studienamiddag van de Bodemkundige Dienst van België (BDB) over irrigatie van landbouwteelten. Dat thema is actueler dan ooit gelet op de droogte die zowel in 2017 als in 2018 voor opbrengstderving zorgde. De klimaatverandering zal onvermijdelijk een impact hebben op landbouwopbrengsten, zo maakt KU Leuven duidelijk. Lange droogteperiodes dwingen de sector tot een efficiënter watergebruik, wat ook mogelijk is dankzij innovatie. Groentetelers kunnen bijvoorbeeld arbeid en brandstof uitsparen én efficiënter beregenen door hun diesel slurpende haspel te vervangen door druppelirrigatieslangen. In de fruitteelt is druppelirrigatie een courante techniek. Experten zullen de voor- en nadelen van de verschillende irrigatiemethoden opsommen, en het boek ‘30 jaar irrigatieproeven’ voorstellen.

Reeds in 1987 startte de Bodemkundige Dienst van België (BDB) de eerste irrigatie-experimenten, toen in aardappelen. De jaren daarna werd dit onderzoek uitgerold over Vlaanderen en Wallonië in samenwerking met onder meer het Proefcentrum voor de Aardappelteelt en aardappelverwerker McCain. De droogtegevoeligheid van aardappel, in een nochtans gematigd klimaat als het onze, werd duidelijk aangetoond. Per goed geplaatste beregeningsbeurt werd een gemiddelde meeropbrengst van 2,2 ton per hectare behaald.

Van irrigatie in aardappel was het een kleine stap naar de intensieve groenteteelt. Samen met andere proefcentra bakende BDB richtlijnen af voor irrigatie in bloemkool en prei. Niet alle groenten zijn even gevoelig voor droogte, leerden de onderzoekers. Pompoen, spruitkool en schorseneer komen bijvoorbeeld met minder water toe. Nu spitst het praktijkonderzoek zich toe op druppelirrigatie in groenten naar het voorbeeld van de irrigatieslangen op aardbei- en conferencepercelen.

In de groenteteelt is druppelirrigatie nog niet ingeburgerd. Onterecht, als je het BDB-onderzoeker Pieter Janssens vraagt: “Proeven met druppelirrigatie in asperge haalden zo’n mooi resultaat dat spontaan een aantal telers de stap hebben gezet. Ook in prei lijkt het ons zinvol omdat het een teelt is die de bodem niet volledig afschermt van de zon zodat er veel water verdampt bij een beregeningsbeurt met de haspel. Je zou daarom zelfs kunnen nadenken over het ingraven van de irrigatieslangen. Een bezoek aan het buitenland leerde ons dat druppelirrigatie ook qua arbeidsbehoefte beter doet dan de beregeningshaspel. Vorig seizoen zijn groentetelers tot tien keer per perceel in de weer geweest met hun haspels, wat van hen minstens 1 à 2 uur tijd en vaak nog meer vraagt.”

Bij de teelt van voedergewassen ligt irrigatie minder voor de hand omdat een hectare gras of maïs minder waardevol is dan een hectare aardappelen of groenten. Omdat de koeien in een gortdroog jaar als 2018 niet stoppen met eten, zag je melkveehouders in de Noorderkempen hun toevlucht zoeken tot beregening van gras en maïs. Ruwvoeder aankopen wanneer de opbrengsten in de wijde omgeving tegenvallen, is immers ook duur. “Naar opbrengst toe is beregening zeker zinvol want met twee gerichte irrigatiebeurten realiseerden we een meeropbrengst van bijna 40 procent in een veldproef maïs”, vertelt BDB-onderzoeker Pieter Janssens.

Meer recent worden er door de Bodemkundige Dienst veldproeven aangelegd bij fruittelers, in samenwerking met pcfruit in Sint-Truiden. Voor conference bleek bijvoorbeeld dat de vruchtmaat van de peer positief wordt beïnvloedt door irrigatie. Uit de irrigatie-experimenten ontstond PWARO, bedrijfsbegeleiding in irrigatie en fertigatie die BDB en pcfruit gezamenlijk aanbieden aan fruittelers. Binnen deze begeleiding wordt op basis van satellietbeelden zelfs de watergift gedifferentieerd binnen eenzelfde perceel.

Over alle irrigatie-experimenten heen blijkt de meerwaarde van een correcte vochtvoorziening op vlak van opbrengst maar ook voor het beheersen van het nitraatresidu want een gewas met droogtestress neemt minder stikstof op. Toch doet een boer of tuinder er goed aan om altijd een kosten-batenanalyse te maken. Door de extreme droogte in 2018 is er veel water vanop afstand aangevoerd naar de percelen met drijfmestvaten. Janssens: “Het is begrijpelijk dat boeren hun teelt willen redden, maar water transporteren is enorm duur. Een demonstratieproject samen met de proefcentra voor aardappelen en groenten leert ons dat het kostenplaatje oploopt tot 1.000 euro per beregeningsbeurt van 25 mm. Noem dat gerust waanzin voor een teelt met een bruto-opbrengst van pakweg 5.000 euro per hectare. Op een warme zomerdag verdampt er per hectare 50 kuub. Dat is niet bij te houden met watertransport vanop afstand.”

Meer weten? Schrijf je in voor de BDB-studienamiddag op vrijdag 22 maart.

Beeld: Pieter Janssens i.o.v. BDB

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek