KU Leuven: "Stem van boer ontbreekt in Vlaamse kranten"

Werd er de jongste tien jaar in de Vlaamse kranten geschreven over landbouw, dan was het zelden de boer zelf die geciteerd werd. De kleinschalige boer die zijn waren rechtstreeks aan de consument verkoopt, komt af en toe (positief) in beeld maar de collega-landbouwer die levert aan veiling, groothandel of industrie werd haast compleet over het hoofd gezien. “En komt die laatste aan het woord, dan is het vaak in crisissituaties zoals de Russische handelsboycot en de recente fipronil-besmetting”, zegt onderzoekster Tessa Avermaete (KU Leuven). Aan de KU Leuven wordt door professor Erik Mathijs het SUFISA-project gecoördineerd, waarvan deze media-analyse deel uitmaakt.

Als onderdeel van het ambitieuze SUFISA-project, waarover je in de wekelijkse VILT-duiding meer leest, werd door KU Leuven een media-analyse uitgevoerd. Wat schrijven de kranten over de landbouwsector? Welk beeld krijgt de gewone burger van de landbouwsector? Welke actoren staan in de schijnwerpers, en wiens stem is ondervertegenwoordigd in het debat? KU Leuven selecteerde voor de analyse 100 artikels over een periode van 10 jaar (2006-2016) uit de meest populaire kranten in Vlaanderen.

Een eerste opvallend resultaat is dat in de periode van 2007 tot 2015 Piet Vanthemsche dé spreekbuis van de sector lijkt te zijn, terwijl de boer zelf zelden het woord krijgt in onze geschreven pers. “Vanaf 2015 stellen we vast dat Boerenbond – als organisatie - de fakkel overneemt als spreekbuis van de boeren”, zegt postdoctoraal onderzoeker Tessa Avermaete die voor KU Leuven aan het SUFISA-project werkt. “De ene sector haalt vaker het nieuws dan de andere. Populaire landbouwthema’s in de pers zijn melk en melkquota, mestoverschotten, de varkenssector, illegale praktijken en slachthuizen, alsook het ritueel slachten. Vanaf 2014 kwam door het Russische embargo ook de fruitsector, en meer specifiek het lot van appel- en peertelers in beeld.”

Andere vaststelling: de kleinschalige boer komt steeds vaker positief in beeld, als de voedselproducent die zorg draagt voor maatschappij en milieu. Avermaete: “Wel stellen we vast dat de stem van de landbouwer zelf ontbreekt in de kranten, zeker wanneer het landbouwers betreft die zich niet rechtstreeks richten tot de eindconsument maar contracten afsluiten met de verwerkende industrie, leveren aan de veiling, of kiezen voor export. Komt dit type landbouwer aan het woord, dan is dat meestal in crisissituaties zodat de burger een sterk vertekend beeld krijgt van onze Vlaamse landbouwsector.”