"Landbouw cruciale kans in overbevolkte EU-zuidgrens"

In landen als Algerije, Egypte en uiteraard ook het geteisterde Syrië blijft voedselschaarste een prangend vraagstuk. “Het geweld, de dalende olieprijzen, het wanbeheer en de concentratie van de nieuwe industriële groei ver weg in Oost-Azië zorgen ervoor dat de regio er sinds 2010 nauwelijks op vooruit is gegaan”, zo stelt Jonathan Holslag in Knack vast. Daarbij komt dat de productie van graan en groenten in de regio sinds 2010 gestagneerd is, terwijl de bevolking bleef groeien. 

“Vooral in Egypte, de graanschuur van het Midden-Oosten, is het landbouwsysteem niet in staat om gelijke tred te houden met de bevolkingsgroei”, aldus Holslag. Die voedselschaarste is onlosmakelijk verbonden met waterschaarste. Het beschikbare zoet water per hoofd is geslonken van 1.000 kubieke meter in 2010 tot 900 kubieke meter in 2016. Door de natuurlijke bevolkingsgroei zal dat in de komende twintig jaar verder dalen tot ongeveer 800, of door de klimaatopwarming zelfs 600 kubieke meter. “Ter vergelijking, in Spanje, het droogste land van Europa, is er 2.400 kubieke meter per hoofd beschikbaar”, zo klinkt het. 

“Tot nu toe wist de Egyptische overheid de ergste noden te ledigen met voedselsubsidies, maar die kan ze zich niet langer veroorloven”, weet Holslag. “Ook Algerije, dat zijn bevolking de komende twintig jaar van 39 naar 45 miljoen zal zien groeien, heeft het zwaar te verduren. Voedselprijzen stegen afgelopen jaar met vier procent, en de overheid gebruikt de schaarste ook steeds meer als wapen: wie de overheid trouw blijft, krijgt wat voedsel toebedeeld.” 

Hoe kan Europa bijdragen tot een sociopolitieke stabilisering van deze woelige regio’s? Holslag legt het verband met de oostflank van Europa waar landen met een enorm landbouwpotentieel als Wit-Rusland, Oekraïne en Moldavië kampen met een totaal gebrek aan perspectief. “Misschien zit daar wel een cruciale opportuniteit in Europa’s toekomstige nabuurschapsbeleid: probeer het landbouwpotentieel in de ene regio te verbinden met het gebrek aan voedsel in de andere regio.”