Landbouw verliest 270 miljoen euro door droogte

De droogte van afgelopen zomer deed liefst 270 miljoen euro verdampen in de land- en tuinbouw. De aardappelboeren zitten met de grootste verliezen: ze haalden 37 procent minder opbrengst van hun velden. "Voor alle Vlaamse gemeenten is de droogte als ramp erkend. De Vlaamse regering heeft al 50 miljoen opzijgezet voor schadevergoedingen, maar dat bedrag zal niet volstaan", zegt François Huyghe van de Boerenbond. En als deze droogte ons iets geleerd heeft, dan wel dat we ons moeten wapenen voor nog meer droogte.

De droogte, ze is terug van nooit weggeweest. “Het Intergovernmental Panel on Climate Change stelde in zijn recentste rapport duidelijk dat we in de toekomst geregeld dergelijke lange periodes van droogte zullen krijgen”, zegt Luc Debontridder, klimatoloog aan het KMI. “In de zomer zullen de temperaturen stijgen en zal er minder neerslag vallen. In de winter zou er dan tussen vijftien en twintig procent meer neerslag vallen, maar dat is onvoldoende om de droogte te compenseren.” En de toekomst, die begint eigenlijk vandaag: de komende tien dagen voorspelt het KMI zeer tot uiterst droog weer. Alweer.

En dat is geen goed nieuws voor de land- en tuinbouwsector. De plantaardige sector zag zijn omzet met zes procent dalen, tot 1,9 miljard euro. De aardappelboeren zitten met de grootste verliezen: ze haalden 37 procent minder opbrengst van hun velden. Sommigen worden bovendien door fabrikanten onder druk gezet om toch de tonnen te leveren waartoe ze contractueel verplicht zijn. Boerenbond onderhandelt mee om hiervoor een oplossing te vinden.

Ook boeren die industriegroenten telen in open lucht, zoals bloemkool, prei, spinazie en erwten, zijn zwaar getroffen door de droogte: globaal is de omzet met 33 procent gedaald. De bietenoogst was 22 procent kleiner. De opbrengst van de granen lag 16 procent lager, in dit segment was de opbrengst van de korrelmaïs ronduit slecht (-30%). De oogst van koolzaad is met 15 procent gedaald in vergelijking met vorig jaar."Voor alle Vlaamse gemeenten is de droogte als ramp erkend. De Vlaamse regering heeft al 50 miljoen opzijgezet voor schadevergoedingen, maar dat bedrag zal niet volstaan", zegt François Huyghe van de Boerenbond. Het dossier komt eind deze maand weer op de Vlaamse regering.

Minister van Landbouw Joke Schauvliege werkt ondertussen aan een actieplan dat eind dit jaar rond moet zijn. Daarin zit onder meer een droogteplan voor de landbouwsector, een projectoproep die focust op het hergebruik van water en nog een projectoproep van vier miljoen euro om een antwoord te bieden op die 'grens van het uitzonderlijke'. Ook Boerenbond zit vol plannen rond efficiënt watergebruik, wateropvang en -buffering.

AquaFlanders, de koepelvereniging van de Vlaamse water- en rioleringsbedrijven, is 'volop aan het evalueren'. “Bekkens en buffers zijn voorlopig niet aan de orde”, zegt algemeen directeur Carl Heyrman. “Maar we kijken wel hoe de drinkwaterbedrijven beter kunnen samenwerken, zodat nergens de kraan dicht moet.” Dat laatste klinkt ontspannen, maar nog steeds 70 procent van het grondwater staat op een peil dat maar eens om de tien jaar zo laag komt.

“Op sommige plekken zien we standen die maar eens om de twintig jaar voorkomen”, zegt Patrick Willems, professor waterbouwkunde aan de KU Leuven. “Er was wel neerslag maar die verdampt ook, waardoor het peil al sinds augustus hetzelfde blijft. De drinkwatersector gebruikt nu zelfs oppervlaktewater, wat de waterkwaliteit onder druk zet. Water- en droogteplannen zijn absoluut nodig.”

Uitzondering in het droge landbouwverhaal is de Belgische wijnteelt. “We hebben dubbel zoveel wijn per hectare als de vorige jaren”, zegt Jeroen Houben van het Haspengouwse wijndomein Hoenshof. “Bijna 7.000 liter. De leveranciers konden de vraag naar vaten niet bijhouden.” Wijnstokken zoeken hun water meters onder de grond, in zuiderse landen tot tientallen meters diep.