Landelijk Infopunt voor vrouwen publiceert infogids
Op een melkveebedrijf in Wiekevorst overhandigden KVLV en het Landelijk Infopunt voor vrouwen de allereerste gids voor vrouwelijke ondernemers in land- en tuinbouw aan minister Koen Van den Heuvel. Diens voorganger Joke Schauvliege maakte in 2016 de oprichting mogelijk van een kennis-en adviescentrum over de positie van de vrouw op boerderijen. “De rollen die zij daar vervult, zijn zeer uiteenlopend. Vrouwen etaleren een grote vakkennis wat het boerderijwerk betreft, zijn een spilfiguur op het familiebedrijf, steeds op zoek naar een evenwicht tussen werk en gezin, …”, vertelt KVLV-voorzitter Nik Van Gool. Het zijn sterke vrouwen die zoveel ballen tegelijk hoog houden. Wat niet wil zeggen dat een mens daarbij geen hulp nodig heeft. Sinds 2016 behandelde het Infopunt meer dan 550 vragen en problemen van vrouwelijke ondernemers. Recent is Liv versterkt met een tweede arbeidskracht.
Het Landelijk Infopunt voor vrouwen (Liv) werd in 2016 door KVLV opgericht omdat de complexiteit van ondernemen als vrouw in land- en tuinbouw een kenniscentrum vereist dat tegelijk eerste aanspreekpunt is. Sindsdien stroomden de vragen binnen bij An Deneffe die het infopunt ‘bemant’ en recent versterking kreeg om de werking verder uit te bouwen. De drie doelstellingen van Liv overtuigden toenmalig minister Joke Schauvliege om de werking te ondersteunen vanuit het plattelandsbeleid en daarom te subsidiëren via de Vlaamse Landmaatschappij. De drieledige rol van het Infopunt bestaat uit het verlenen van eerstelijnsadvies met zo nodig doorverwijzing naar de juiste expert, maar ook die van kenniscentrum door op de website www.e-liv.be informatie over juridische, financiële en sociale thema’s te bundelen of het te delen via vorming op maat en, ten derde, is Liv meldpunt voor problemen in de praktijk of knelpunten in de reglementering.
In de nieuwe infogids is Liv op zijn best in zijn rol van kenniscentrum dat de informatieversnippering tegengaat. De gids is opgebouwd rond de herkenbare verhalen van zes sterke vrouwen. Evenveel thema’s vormen de rode draad van het boek: mijn familie, mijn bedrijf, mijn loopbaan, mijn persoon, kennis opdoen en mijn engagement. Deze gids wapent vrouwen in hun zoektocht naar juridische, economische of andere oplossingen op maat van hun leven en hun bedrijf. “We passen de theorie toe op de levensechte verhalen die vrouwen vertellen in plaats van alleen de theorie aan te reiken”, vertelt Liv-coördinator An Deneffe.
De levensloop en verhalen van de zes fictieve figuren uit het boek zijn gebaseerd op de ervaringen van adviesvragers. Ze zijn met andere woorden uit het leven gegrepen. KVLV-voorzitter Nick Van Gool ziet een rode draad in hun verhalen: “Hoewel sterk verschillend, zijn deze zes vrouwen ook allemaal hetzelfde. Allemaal proberen ze te balanceren tussen hun rol als ondernemer, werknemer, echtgenote, moeder of vrijwilliger.” Tijd, of een gebrek daaraan, zorgt er volgens Van Gool voor dat hen soms een schuldgevoel bekruipt, bijvoorbeeld omdat er te weinig tijd naar de kinderen gaat. “Vrouwen zijn het zo gewend om voor anderen te zorgen dat ze soms vergeten dat je eerst goed voor jezelf moet zorgen om al de rest ook te doen lukken. Vrouwen zijn duizendpoten die naast hun dagelijkse bezigheden ook een engagement opnemen binnen KVLV-Agra, de Landbouwraad van de gemeente, de lokale politiek, enz.
Vlaams minister van Landbouw Koen Van den Heuvel steekt zijn bewondering niet onder stoelen of banken. “In de praktijk hebben vrouwen de touwtjes veel vaker in handen dan de 11 procent door vrouwen geleide landbouwbedrijven laat uitschijnen. Er zijn in ons land meer dan 20.000 vrouwen actief in land- en tuinbouw. Voor hun noden is Liv opgericht, dat vrouwen bereikt via adviesverstrekking (550 adviezen tot eind 2018), een 50-tal vormingssessies (>800 deelnemers) en een beperkt aantal bedrijfsbezoeken. De kennisdeling verloopt ook via de website. Vrouwelijke ondernemers weten nu dat ze hulp hebben waar ze op kunnen terugvallen. In de nieuwe infogids zie ik een instrument om land- en tuinbouwsters met vragen te informeren, maar ook om andere vrouwen te inspireren.”
Van den Heuvel ontving de infogids op melkveebedrijf De Witte Lelie in Wiekevorst. Twee generaties werken daar samen aan de arbeidsintensieve combinatie van koeien melken en eigen hoevezuivel produceren. Zowel Loes die vijf jaar geleden in het bedrijf stapte als haar moeder Ingrid volgden de cursus hoevezuivelverwerking bij het Steunpunt Hoeveproducten van KVLV. Dat resulteert in een ruim assortiment van yoghurt, ijs en dessertjes op basis van melk. Op een zomerdag gaat er een paar honderd liter schepijs de deur uit. Er worden een 80-tal koeien gemolken en het jongvee is zelf opgefokt.
Bij de overhandiging van de infogids dook KVLV-voorzitter Van Gool in de geschiedenis van de 108 jaar geleden opgerichte Boerinnenbond: “Toen was onze organisatie al bezig met de vorming van vrouwen, en nu nog. We deden dat door te informeren en te faciliteren, door de pro’s en contra’s uiteen te zetten. Uiteindelijk was het altijd aan de boerinnen en tuiniersters zelf om bewuste keuzes te maken.” Niet naar inhoud maar naar uitstraling vindt Van Gool de nieuwe infogids vergelijkbaar met het befaamde KVLV-kookboek. “Het is nu al een standaardwerk voor (vrouwelijke) ondernemers die zich willen informeren en laten inspireren. Dit boek is ook een oproep om deze vrouwen te waarderen en te beschouwen als volwaardige gesprekspartners.”
Op het belang van communicatie werd meermaals gehamerd tijdens de persvoorstelling in aanwezigheid van de minister en van actieve landbouwsters die lid zijn van KVLV. “Je rechten en mogelijkheden kennen, is één zaak, er met je partner over kunnen praten is van een andere orde. Communiceer op de juiste manier en veel problemen geraken opgelost. Ook over moeilijke onderwerpen zoals geldzaken moet binnen een gezin gepraat kunnen worden.” An Deneffe ijvert voor korte communicatielijnen en wil ook de ogen openen van klassieke dienstverleners en van de overheid. “De wetgeving in Vlaanderen is heel complex. Een kleine verandering aan één aspect kan elders leiden tot een aardverschuiving”, weet An Deneffe, coördinator van Liv. “Terwijl mannelijke landbouwers vaak bedrijfsgericht denken, proberen hun vrouwen een hele puzzel te leggen. Daarbij stoten ze vaak op barrières.”
Het gebeurt dat Deneffe namens het infopunt elders ingewonnen advies moet tegenspreken. “Een typisch voorbeeld is dat van de meewerkende echtgenote die deeltijd buitenshuis wil gaan werken omdat het landbouwbedrijf in moeilijkheden verkeert”, vertelt ze. “Ze kiest bijvoorbeeld voor 15 uur per week. Klassieke dienstverleners zoals boekhouders en sociale kantoren adviseren dan vaak om 20 uur te vragen aan de werkgever, anders bouw je geen pensioenrechten op Maar met een halftijdse job verliest zo’n vrouw haar statuut als meewerkende echtgenote. De twee statuten combineren kan niet, hoewel ze in realiteit wel twee activiteiten uitvoert. Op die manier creëer je een groep vrouwen die hard werken en toch weinig rechten opbouwen.”
Het gezegde wil dat scheiden doet lijden, en dat blijkt ook in land- en tuinbouw zo. Emotioneel en financieel is het nooit pijnloos, en het juridisch kluwen is soms moeilijk te ontwaren. Sommige landbouwsters roepen dan meerdere hulplijnen tegelijk in, en doen een beroep op zowel Liv als Boeren op een Kruispunt. Na een echtscheiding vormt bijvoorbeeld een persoonlijke borgstelling voor een krediet dat de (landbouw)vennootschap afsloot een probleem wanneer de echtgenote de boerderijdeur definitief achter zich dicht wil trekken. Een stille vennoot, vaak de partner van de bedrijfsleider, moet ook uitkijken met het stellen van daden van beheer want zo verliest zij de bescherming die eigen is aan een stille vennoot, met name de beperkte aansprakelijkheid voor schulden. Niet voor niets begint het hoofdstuk in de infogids over relaties met de waarschuwing ‘Liefde mag niet blind zijn!’.
De infogids voor vrouwen in land- en tuinbouw, getiteld ‘Leven en ondernemen’, is verkrijgbaar via de webshop van KVLV.
