Lidl wil enkel nog weidemelk in winkelrekken

Lidl zal vanaf deze zomer enkel nog weidemelk verkopen: melk van koeien die minstens 120 dagen per jaar minimaal zes uur per dag buiten grazen. De supermarktketen is daarmee naar eigen zeggen de eerste Belgische retailer die uitsluitend weidemelk verkoopt. De omschakeling van stal- naar weidemelk zal de komende maanden gebeuren. Elk jaar verkoopt Lidl 52,4 miljoen liter melk. Volgens de supermarktketen zal de omschakeling van stal- naar weidemelk geen invloed hebben op de prijs in de winkel.

De omschakeling naar weidemelk past in de duurzaamheidsstrategie die Lidl anderhalf jaar geleden is beginnen uitrollen. "Daarmee scharen we ons achter de COP21-doelstelling van Parijs, de afspraak om de uitstoot van broeikasgassen aan banden te leggen zodat de klimaatopwarming beperkt blijft tot 2 graden Celsius. Zo letten we er bijvoorbeeld al op dat onze groenten en fruit lokaler zijn: de korte keten. Onze vis is al 100 procent duurzaam en ons varkensvlees draagt sinds vorig jaar het '1 ster beter leven'-label. Melk was een volgende logische stap”, legt Lidl-woordvoerder Isabelle Colbrandt in Het Laatste Nieuws uit.

Het label komt overgewaaid uit Nederland, maar Lidl maakt zich sterk dat het zich volledig op de Belgische markt kan bevoorraden. “Er zijn voldoende lokale melkveehouders die aan de voorwaarden voor weidemelk voldoen”, aldus Colbrandt. Volgens de supermarktketen betekent weidemelk een wereld van verschil voor de koeien, die minstens 120 dagen per jaar in de weide kunnen grazen.

Een ander voordeel van weidemelk is dat er meer omega-3-vetzuren in zitten dan in stalmelk. “Weidemelk telt wel drie keer meer van die vetzuren. Zij hebben een positieve invloed op hart- en vaatziekten, suikerziekte en ontstekingen”, vertelt UGent-professor Dierlijke Productie Stefaan De Smet. “Het verschil in die vetzuursamenstelling is op zich positief, maar om nu daaruit te besluiten dat weidemelk een groot gezondheidseffect heeft, is overdreven. Wie vette vis eet, krijgt veel meer omega-3-vetzuren binnen. Op de smaak heeft het grazen trouwens geen effect.”

Volgens Veerle Fievez, professor in de vakgroep Dierwetenschappen en aquatische ecologie (UGent), is het verhaal genuanceerder. “De hoeveelheid gezonde vetten blijft ook in weidemelk laag”, zegt ze. “Als je dieren in de stal voer met lijnzaad geeft, kom je tot een vergelijkbare samenstelling als bij weidemelk.” Uit simulaties van Fievez en haar collega's blijkt wel dat weidemelk een duidelijke troef heeft: er ontstaat bij de productie minder ammoniak. Dat gas draagt bij tot de vorming van fijn stof en de verzuring van de bodem. Ammoniak wordt gevormd als urine en mest gemengd raken. In de stal gebeurt dat meer dan op de wei. “Als koeien gedurende 180 dagen per jaar tien uur buiten zijn, daalt de ammoniakuitstoot met een vijfde in vergelijking met dieren die continu op stal staan”, zegt Fievez.

Maar op vlak van broeikasgassen biedt de weidemelk dan weer geen voordeel, zo meent ILVO, het Instituut voor Landbouw-, Voedings- en Visserijonderzoek. “Integendeel, zegt ILVO-woordvoerder Greet Riebbels. “In onze proefstallen hebben we kunnen aantonen dat je koeien liefst een derde minder methaan voor dezelfde liter melk kan laten uitstoten, door een preciezer voederrantsoen en -management. Maar zorgvuldig voederen gaat een stuk moeilijker als de koeien buiten grazen. Ze eten onregelmatiger naargelang de weide er malser of meer begraasd bij ligt.”

Lidl garandeert de consument dat de prijs in de winkel gelijk zal blijven. “Net als na de duurzaamheidsinspanningen rond varkensvlees willen we ook dat voor melk de prijs onveranderd blijft. De boeren krijgen een meerprijs omdat de productie van weidemelk meer tijd en energie kost omdat de landbouwer zijn dieren voor en na elke melkbeurt moet binnenhalen en weer buitenzetten. “Die extra vergoeding wordt betaald door Lidl. We verkleinen dus onze marge”, zegt Colbrandt. Lidl hoopt vooral dat de markt daarin volgt en iedereen zijn standaard hoger zet. “In de Scandinavische landen en bij onze noorderburen is weidemelk de standaard. Dat moet bij ons ook kunnen.”

Begin dit jaar besliste de grootste Belgische zuivelcoöperatie Milcobel om zijn melkstromen meer te gaan differentiëren, hoewel het daar in het verleden altijd weigerachtig tegenover stond. Voor die differentiatie dacht de coöperatie toen aan weidemelk of aan het ggo-vrije label VLOG. “Wat ons betreft is deze differentiatie niet iets waar wij zelf of onze leden om vragen, maar die wel noodzakelijk wordt om ons te blijven onderscheiden bij de afzet van zuivelproducten naar retail en consumenten”, aldus Milcobel.

“De vraag naar weidemelk komt overwaaien uit Nederland”, verduidelijkt Eddy Leloup van Milcobel. “Het is vooral een marketinginstrument. De consument ziet graag koeien grazen op de wei. Maar om koeien goed te verzorgen en goed te voederen, staan ze beter op stal. Natuurlijk is het gezond als de dieren buiten komen, maar koeien verkiezen dit zelf niet altijd. Vooral als het regent, koud is of in de zomer snikheet, blijven koeien liever op stal.”

Ook ILVO bevestigt dat er discussie bestaat over de vraag of koeien die weidemelk produceren beter af zijn. “In moderne stallen hebben koeien het heel goed. Ze kunnen vrij rondlopen, naar buiten kijken, ze hebben matrassen om op te liggen tijdens het herkauwen, er zijn massageborstels en als hun uiers vol zijn kunnen ze zich aanbieden aan de melkrobot”, vertelt woordvoerder Greet Riebbels.