Link tussen emissiearme stal en ongevallen met mestgas?

Nu het bemestingsseizoen opnieuw in volle gang is, staat de commissie Landbouw in het Vlaams Parlement stil bij de gevaren van mestgassen. Landbouwminister Joke Schauvliege erkent dat er in de praktijk een link blijkt te bestaan tussen emissiearme stalsystemen en ernstige incidenten met mestgassen, maar dat het nog steeds niet duidelijk is van waar die link komt. “Als onderzoek kan aantonen waar de knelpunten zich juist bevinden, dan zijn we zeker bereid om te kijken hoe we die kunnen aanpakken. Intussen zetten we vooral in op sensibilisering”, zegt de minister.

Vlaams parlementslid Bart Dochy (CD&V) wijst in zijn vraag aan de minister op de cijfers die preventiedienst Prevent Agri heeft verzameld. “Men heeft een verhoogd aantal ongevallen met mestgassen vastgesteld. Stalsystemen die de uitstoot van ammoniak beperken, de zogenaamde emissiearme stallen, kunnen aanleiding geven tot een ophoping van ammoniakgassen die op bepaalde momenten, zoals bij het verpompen en mixen van mest, in grote concentraties kunnen vrijkomen. De voorbije jaren zijn er al verschillende ongevallen gebeurd met dodelijke afloop voor mens en dier”, schetst Dochy het probleem. Hij wijst erop dat de strengere milieuwetgeving hier eigenlijk conflicteert met de zorg voor arbeidsveiligheid.

De sector heeft al heel wat initiatieven genomen om ongevallen met mestgassen te voorkomen. Boerenbond heeft in samenwerking met ILVO, het Departement Landbouw en Visserij, Prevent Agri en het Varkensloket een sensibiliseringsfilm gemaakt. In die film worden belangrijke aanbevelingen gedaan die het risico op ongevallen tijdens het mixen van mest kunnen beperken. In samenwerking met de Provinciale Landbouwkamer in West-Vlaanderen en Inagro ontwikkelde Boerenbond twee pakketten met meettoestellen en maskers om veilig in de mestput te kunnen afdalen. Nog in West-Vlaanderen kunnen landbouwers bij een eventuele noodzakelijke redding van dieren die door de roosters in een mestkelder zijn gevallen, kosteloos een beroep doen op de brandweer.

Recent ontwikkelde Fedagrim, de Belgische federatie van machineconstructeurs, samen met Prevent Agri een informatiebrochure over mestgassen. Daarnaast wil de federatie een aantal partners samenbrengen om een inventaris op te maken van de knelpunten die in dat verband voorkomen op landbouwbedrijven. Schauvliege zegt uit te kijken naar de conclusies van Fedagrim. “Als die ervaringen uit de praktijk gepaard gaan met een goede onderbouwing, dan zullen we inderdaad bekijken of de knelpunten die uit de inventaris naar voor komen, bijvoorbeeld met regelgeving of sensibiliseringscampagnes kunnen aangepakt worden.”

Ze wijst erop dat vandaag het vermoeden bestaat dat de link tussen mestgassen en emissiearme stalsystemen het gevolg is van de gewijzigde arbeidsbehoeften in moderne en grotere stalsystemen. “Terwijl men vroeger hulp nodig had en vaak met twee of drie personen aan het werk was, gebeurt het nu meestal dat één persoon alleen in de stal aanwezig is. Zodoende is er geen back-up aanwezig die onmiddellijk kan ingrijpen wanneer het fout loopt.” Vanuit die redenering zet het beleid op dit moment vooral in op sensibilisering.

Volgens de minister is een groots opgezette sensibiliseringscampagne over mestgassen het overwegen waard. “In het verleden hebben we gezien dat dergelijke grote campagnes rond een aantal thema’s effect hebben gehad. Ik herinner me nog zo’n campagne rond veiligheid van landbouwvoertuigen op de weg. Dat is een voorbeeld waar verschillende organisaties samen met de overheid hun schouders hebben onder gezet. Als gevolg daarvan waren er minder ongevallen met landbouwvoertuigen op de weg. Het lijkt mij zinvol om te bekijken of we ook iets dergelijks kunnen doen voor mestgassen.”

Schauvliege beseft dat dit niet de enige manier is om het probleem aan te pakken. “Ook het onderwijs is van groot belang. Wat de preventie betreft, zijn er initiatieven en doen de sociale partners daaromtrent al heel veel. Ook ILVO is bezig met oplossingen. Dit zal zich vooral kunnen vertalen in een aantal uitvoeringsbesluiten. Ik denk dat er decretaal misschien minder initiatieven zullen moeten worden genomen”, klinkt het. De minister ziet drie pijlers in haar aanpak: sensibilisering en een grootschalige campagne, wachten op de resultaten van Fedagrim en samen met ILVO verder zoeken naar oplossingen. “Als daar dan concrete suggesties tot aanpassing van de regelgeving uit voortkomen, dan zullen we daar uiteraard niet mee wachten en snel actie ondernemen”, besluit ze.