Malaise in landbouw doet zich ook in toelevering voelen

Na een inactiviteit van anderhalve maand is de productie bij Case New Holland in Zedelgem terug opgestart. De producent van landbouwmachines sloot rond de jaarwisseling zes in plaats van de gebruikelijke drie weken vanwege de tegenvallende wereldwijde vraag. In Zedelgem worden balenpersen, hakselaars en vooral maaidorsers gefabriceerd. De vakbonden wachten nu vol spanning af wat er de komende maanden zal gebeuren maar hebben er geen goed oog in. Door de malaise in de landbouwsector wordt er minder geïnvesteerd. Machinefabrikanten en stallenbouwers houden rekening met vijf tot tien procent minder orders, laat sectorvereniging Fedagrim optekenen. Case New Holland wordt in de verkoop van maaidorsers vooral dwarsgezeten door de lage graanprijzen en de politieke onrust in Oekraïne.

De wereldwijde crisis in de landbouw treft Case New Holland hard. Het bedrijf zag zich genoodzaakt om de productie stil te leggen. 1.300 werknemers waren technisch werkloos. "De productie is nu opnieuw opgestart, dat is alvast goed nieuws", aldus Geert Blieck van ACV Metea. "Maar we kijken nu al uit naar eind april. Dan zullen waarschijnlijk de tijdelijke arbeidsplaatsen verdwijnen. Opnieuw een klap voor de jeugd in de regio want het gaat veelal om jonge werknemers. 2015 zal een dramatisch jaar blijven, maar we kijken hoopvol uit naar 2016", aldus Blieck.

In Zedelgem werd de productie zes weken lang gestaakt omdat de afzet niet naar wens verloopt. Bij de aankondiging van de maatregel somde Egide Vandevelde, business director Case New Holland Benelux, drie redenen op voor het vrij plots wegvallen van de vraag naar maaidorsers: de politieke onrust in Oekraïne, onrust in de landbouwsector over het Russische handelsembargo en lage graanprijzen die een domper zetten op het ondernemersvertrouwen. “In december hebben we toch een herstel gezien in de verkoop van maaidorsers. De verkoop viel een stuk hoger uit dan in dezelfde maand tijdens de crisisjaren 2009 en 2010”, blikt Vandevelde nu terug op de moeilijke periode. Hij merkt nog op dat het tij snel kan keren: “In 2010 zijn de graanprijzen in zes maanden tijd vanuit een diep dal gestegen naar de hoogste prijzen die we de laatste tien jaar gekend hebben.”

Case New Holland is overigens lang niet de enige firma die aan den lijve ondervindt dat de conjunctuur in de landbouwsector niet goed zit. Alle seinen staan op rood wat de investeringsbereidheid van agrarische ondernemers betreft. De melkprijs is in enkele maanden tijd volledig ingestort (de basisprijs van coöperatie Milcobel bedraagt nog 30,45 euro, nvdr.). Op sommige melkveebedrijven wordt het melkgeld volledig ingehouden omdat het individueel quotum overschreden is en de bedrijfsleider in kwestie een boete voor overproductie verschuldigd zal zijn bij de afrekening van het laatste quotumjaar. Aan het vetmesten van varkens steekt de boer al maanden (jaren?) geld toe. Ook in de akkerbouw is het vet van de soep met lage graanprijzen en spotprijzen op de vrije aardappelmarkt.

“Als klap op de vuurpijl zijn er zo’n 1.500 veebedrijven die van de overheid te horen kregen dat hervergunning van de dierlijke productie op hun bedrijf problematisch of quasi onmogelijk is. Omwille van de huidige rechtsonzekere situatie op die bedrijven is de animo om te investeren nu natuurlijk weg”, zegt Gert Van Thillo, coördinator federatiewerking bij Fedagrim. 2014 is voor de landbouw in mineur geëindigd en het ziet er naar uit dat 2015 onder hetzelfde slechte gesternte zal beginnen. Volgens Van Thillo houden de Fedagrim-leden rekening met vijf tot tien procent minder bestellingen het komende jaar. In gans Europa zou de investeringsbereidheid in de landbouw in die grootte-orde gedaald zijn.

Toch ziet Van Thillo een paar lichtpunten: “Lage olieprijzen zouden op termijn de hele sector financieel wat ademruimte moeten geven en de zwakke euro kan een stimulans zijn voor zowel de verkoop van landbouwproducten als voor landbouwmachines. Bovendien leert de ervaring dat de investeringspieken en -dalen in de landbouw minder groot zijn dan in de industrie. Waar een industrieel zijn investeringen in crisistijd zeer sterk verminderd, gaat een landbouwer bij laagconjunctuur toch de vervangingsinvesteringen doen die zich opdringen. Dat verschil tussen landbouw en industrie is bijvoorbeeld zeer goed merkbaar in de verkoop van verreikers. En dan is er nog het karakter van onze landbouwers. Die willen én moeten altijd vooruit.”

Over het algemeen houdt de interesse in klein materiaal redelijk goed stand in crisistijd en zijn het vooral de aankoopbeslissingen voor dure investeringen die langer zullen aanslepen. Dat was in 2014 overigens niet het geval voor tractoren. Door de onzekerheid omtrent de landbouwkentekenplaten in 2013 werd dikwijls pas in 2014 tot de aankoop beslist. Wat tractorinschrijvingen betreft was België daardoor het buitenbeentje want in de buurlanden was er overal een daling merkbaar in 2014. Zo vlak voor Agriflanders, de landbouwbeurs in Gent met focus op veehouderij, hebben de toeleveranciers van de landbouw dus een aantal redenen om op het beste te hopen.