Mercosur op de schop door bosbranden in Brazilië?

De bosbranden in het Amazonewoud werden als eerste agendapunt behandeld op de agenda van de G7-top afgelopen weekend in Biarritz. De Franse president Emmanuel Macron was duidelijk: als de Braziliaanse president Jair Bolsonaro er niet alles aan doet om “de longen van onze planeet” te beschermen, mag hij een streep trekken door het Mercosur-akkoord dat de Europese Unie recent afsloot met Brazilië. Ook de EU ziet in Mercosur de beste hefboom om de Braziliaanse regering onder drukt te zetten om haar milieu- en klimaatengagementen na te leven.

De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Canada, Duitsland, Frankrijk, Italië en Japan zitten als zeven grootste industrielanden één keer per jaar samen, met de Europese Unie als achtste aan de tafel. Tijdens de G7-top kwamen de bosbranden in Brazilië meteen ter sprake. Er zijn dit jaar al 76.000 branden gedetecteerd in Brazilië. Vaak zijn die aangestoken door Brazilianen die de vrijgekomen grond willen gebruiken als landbouwgrond. Dat gebeurde in het verleden ook al, maar door de politiek van Bolsonaro is het gevoel ontstaan dat het ontginnen van het regenwoud straffeloosheid kan gebeuren. Daardoor steeg het aantal branden met meer dan 80 procent in vergelijking met vorig jaar.

De internationale verontwaardiging over die bosbranden is groot. De Franse president Macron stelde het meteen scherp: als Bolsonaro er niet alles aan doet om de branden onder controle te krijgen, dan wil hij dat het Mercosur-akkoord wordt ingetrokken. Dat akkoord tussen de EU en enkele Zuid-Amerikaanse landen werd - na meer dan 20 jaar onderhandelen - recent afgesloten. De EU reageerde al gauw dat het vrijhandelsakkoord met Mercosur de beste hefboom blijft om Bolsonaro onder druk te zetten om in te grijpen. “Het akkoord verankert Brazilië in het klimaatakkoord van Parijs en bevat bindende engagementen om het akkoord van Parijs en andere internationale milieuakkoorden effectief uit te voeren”, aldus een woordvoerder.

De aanhoudende kritiek is niet in dovemansoren gevallen. President Bolsonaro heeft te kennen gegeven dat hij overweegt om militairen in te zetten in de strijd tegen het vuur. Hij ondertekende ook een verordening die alle ministers oproept de nodige maatregelen te nemen om de branden in het Amazonewoud op te volgen en te bestrijden. “De bedoeling is om het regenwoud in het Amazonegebied, ons nationaal erfgoed, te vrijwaren en te verdedigen”, staat te lezen in de verordening.

Bolsonaro kondigde ook aan dat er een nultolerantiebeleid zal gevoerd worden tegen brandstichters. Daarnaast maakte de Braziliaanse regering ook bekend dat het extra geld heeft vrijgemaakt om de grote bosbranden in het Amazonegebied te bestrijden. Het ministerie van Economie heeft 38,5 miljoen real (8,5 miljoen euro) uitgetrokken, zo meldt de Braziliaanse nieuwssite G1. Het extra geld komt er op vraag van het ministerie van Defensie. Sinds zaterdag worden namelijk militairen ingezet bij de aanpak van de bosbranden. De soldaten moeten de brandweer bijstaan en brandstichters vervolgen.

Na afloop van de bijeenkomst van de G7 lieten de betrokken landen weten dat ze de Zuid-Amerikaanse landen die getroffen worden door de branden in het Amazonegebied zo snel mogelijk wil helpen. Het is de bedoeling om hen van technische en financiële middelen te voorzien, maar meer concrete details werden niet vrijgegeven. Het Amazonewoud strekt zich uit over verschillende landen: Brazilië, Colombia, Peru, Bolivia, Venezuela, Guyana, Frans-Guyana, Suriname en Ecuador. Onder meer Colombia had aangedrongen op hulp bij het terugdringen van de bosbranden en het beschermen van de biodiversiteit van het Amazonewoud.