Mestbank moet nog heel frequent boetes uitdelen

De Mestbank voert elk jaar administratieve en terreincontroles uit om het mestbeleid te handhaven. Indien zo’n controle geen gunstig resultaat heeft, worden er maatregelen genomen die een “rechtvaardige en rechtszekere” handhaving garanderen. Meestal neemt dat de vorm aan van een administratieve geldboete, enkel voor zeer ernstige overtredingen zal de Mestbank een proces-verbaal opmaken met mogelijke strafrechtelijke vervolging. Een overzicht uit 2013, dat onderdeel uitmaakt van het nieuwe voortgangsrapport van de Mestbank, leert dat de meeste boetes uitgedeeld worden voor het overschrijden van de nutriëntenemissierechten, verzuim van de aangifteplicht, het niet kloppen van de mestbalans op bedrijfsniveau en het nalaten van nitraatresidubepaling.

In eerste instantie zorgen de medewerkers van de Mestbank ervoor dat iedereen die met mest te maken heeft, zijn plichten kent. Ze lichten landbouwers en andere betrokken partijen (mestverwerkers, mesttransporteurs, loonwerkers, enz.) in over het nut van de wetgeving en trachten hen maximaal te sensibiliseren. Verder waarschuwen ze voor een dreigende overtreding. Pas wanneer ze merken dat de betrokkenen zich niet aan de voorschriften houden, nemen ze maatregelen.

De administratieve geldboetes waarover het dan meestal gaat, blijken toch geen zeldzaamheid. In het nieuwe voortgangsrapport van de Mestbank staat een lijstje van de in 2013 uitgedeelde boetes. Toen hebben 1.363 landbouwers meer dieren gehouden dan toegelaten volgens de nutriëntenemissierechten waarover ze beschikken. Dat kost hen in regel één euro per NER dat ze tekortkomen, wat de sector twee jaar geleden op een boete van 1,36 miljoen euro kwam te staan.

Meer dan 900 aangifteplichtige landbouwers hebben het verzuimd om een Mestbankaangifte in te dienen, wat hen elk 250 euro en samen bijna 275.000 euro kostte. Minder vaak voorkomend maar des te prijziger zijn problemen met een mestbalans die niet klopt. Dat komt een landbouwer op één euro boete voor elke kilo stikstof én fosfaat te staan die hij niet correct heeft afgezet. Op sectorniveau spreken we van een boetebedrag van bijna één miljoen euro.

Een mestbalans die op papier niet klopt, kan een teken aan de wand zijn dat er ook in de praktijk iets niet klopt. Maar de landbouworganisaties hebben al vaak met de Mestbank rond de tafel gezeten omdat het, vooral in de pluimveehouderij, lastig blijkt om alles op papier te doen kloppen, ook al houdt de boer in kwestie zich aan de regels. Naar aanleiding van het vijfde mestactieplan heeft de Mestbank reeds aangekondigd dat controleurs meer op het terrein zullen gaan en zich niet zullen blindstaren op cijfers.

Springen ook in het oog omdat de totale boetesom de 10.000 euro overschrijdt: 397.000 euro boetes voor bedrijven die niet voldoen aan de mestverwerkingsplicht, bijna 116.000 euro boetes voor mesttransporteurs die het geautomatiseerd systeem van online positiebepaling niet of niet correct gebruiken en bijna 79.000 euro aan boetes voor landbouwers die de opgelegde nitraatresidubepaling niet (correct) lieten uitvoeren.

De boetes innen, lijkt voor de Mestbank niet altijd evident gelet op de soms grote openstaande bedragen. Voor alle heffingen en boetes die de voorbije jaren (tot 30 juni 2014) zijn uitgedeeld, bedraagt het totaal te innen bedrag na bezwaarbehandeling 111 miljoen euro. Hiervan werd 98 miljoen euro (88 %) ontvangen. Het openstaande bedrag komt dus op 13 miljoen euro.

Voor de inning van de verschuldigde bedragen worden er verschillende invorderingsmethodes toegepast. Na het verzenden van herinneringsbrieven worden via deurwaarders stappen ondernomen. Van 1 januari 2013 tot 30 juni 2014 werden er 590 nieuwe dwangbevelen betekend die een uitvoerbare titel geven om zo nodig roerende goederen in beslag te nemen.

Levert dat nog geen centen op, dan kan VLM een hypotheek nemen op een onroerend goed van de debiteur. Zo waren er op 30 juni 2014 vijftig hypothecaire inschrijvingen lopende voor een totaal openstaand bedrag van 2,1 miljoen euro. In acht dossiers werd bewarend beslag gelegd op de nutriëntenemissierechten van een veehouder. Hoewel hier nog nooit tot uitvoering werd overgegaan, wordt wel overwogen dit in de toekomst te doen voor zeer specifieke dossiers.