Mondelez speelt in op beroepsfierheid van akkerbouwers

Met de juiste begeleiding en mits een faire meerprijs voor de oogst kan de milieudruk van gangbare landbouwpraktijken verder verkleind worden. Geef landbouwers dat duwtje in de rug en hun beroepsfierheid en stielkennis doen de rest. Dat werd duidelijk tijdens een bezoek aan een tarweveld van akkerbouwer Ferdinand Joly, één van de Waalse boeren die Harmony-tarwe produceert voor de koekjesfabriek van Mondelez in Herentals. In Frankrijk, waar Mondelez startte met het verduurzamen van de aanvoer van zijn voornaamste grondstof, werd reeds de impact op gewasbescherming gemeten. Vergeleken met gangbare tarweteelt lukten Harmony-boeren erin 20 procent minder chemie in te zetten tussen 2009 en 2016.

Alle Prince-koeken die in de fabriek van Mondelez te Herentals van de band rollen zijn gemaakt van Harmony-tarwe. Tarwe is de belangrijkste landbouwgrondstof voor de fabrikant van beschuiten, koekjes en chocolade. Dat verklaart de sterke focus binnen het duurzaamheidsprogramma van Mondelez. Harmony is een geheel van goede landbouwpraktijken die de biodiversiteit en het milieu respecteren. Het charter ging in 2008 van start samen met 68 Franse tarwetelers. Ondertussen is het uitgerold in zes EU-landen, waaronder België, en zaaien 1.700 landbouwers jaarlijks circa 39.000 hectare Harmony-tarwe.

Door de pers uit te nodigen op de boerderij van Ferdinand Joly in Ittre (Waals-Brabant) wil Mondelez haar duurzaamheidsprogramma aan bekendheid doen winnen bij burgers, maar ook bij boeren. Nog meer akkerbouwers kunnen namelijk Harmony-tarwe gaan telen in de wetenschap dat Mondelez tegen 2022 al haar koekjesmerken op basis van duurzame tarwe wil produceren. Op jaarbasis heeft de koekjesfabrikant dan 282.000 ton Harmony-tarwe nodig voor merken als LU, Prince en Grany.

Om duurzaam te kunnen telen, moet een landbouwer conform het Harmony-charter bereid zijn om voor elke hectare tarwe 3 are van zijn akkerland uit productie te nemen en in te zaaien met een bloemenmengsel. Door de 1.700 deelnemende landbouwers werd er op die manier 1.026 hectare met bloemen ingezaaid ter bevordering van de biodiversiteit. De programmaverantwoordelijke, Flora Schmitlin van Mondelez Frankrijk, vertelt ook trots dat de gecertificeerde telers 20 procent minder gewasbeschermingsmiddelen inzetten vergeleken met de gangbare teeltmethode. In haar thuisland zijn er meetresultaten vergaard die dat staven voor de periode 2009-2016. De besparing volgt uit het schrappen van onnodige behandelingen, de keuze voor ziekteresistente variëteiten, een ruime teeltrotatie, enz.

In eigen land zijn er momenteel 52 boeren, ondersteund door de Waalse toeleverancier Walagri en de Nederlandse coöperatie CZAV, die via twee bloemmolens Harmony-tarwe leveren aan de koekjesfabriek in Herentals. Ook Natuurpunt is partner bij het duurzaamheidscharter want experts van de natuurvereniging deelden hun kennis over biodiversiteit bij de initiële uitwerking ervan in eigen land. Dankzij de samenwerking met softwarespecialisten van SMAG en agronomen van Agrosolutions zal Mondelez tegen het jaareinde de impact van Harmony cijfermatig kunnen onderbouwen. “Uit de eerste analyse blijken reeds de positieve gevolgen, zowel agronomisch, economisch als ecologisch”, klonk het tijdens de persvoorstelling in Ittre. Dat werd gedurende drie jaar afgemeten aan in totaal 12 indicatoren, van de CO2-voetafdruk tot het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en het risico op waterverontreiniging door bemesting.

Voor de Waalse akkerbouwers die Harmony-tarwe telen, is het charter relatief nieuw zodat Walagri hen ondersteunt bij het verfijnen van hun teelttechniek. Walagri maakt onderdeel uit van de groep Arvesta, de Belgische marktleider in de toelevering aan land- en tuinbouw. Ricardo Pacico, marketing manager bij Walagri, vergezelde de aanwezige journalisten naar een kruidenstrook en tarweveld van akkerbouwer Ferdinand Joly. “Vroeger was dat hier één grote akker van 45 hectare. Toen hadden we zoveel last van erosie dat de modder tot aan de boerderij stroomde”, vertelt Joly. “Nu is de grote blok onderverdeeld in vijf percelen en loopt er een weg langs met populieren en een onderlaag van fruitbomen en struikgewas. De bomenrij beschermt niet alleen tegen afspoeling van de bodemlaag – voordien waren er geulen tot 60 centimeter diep –, maar ook tegen windvlagen. Sinds de bomen er staan zie ik opnieuw meer vogels. Ik herontdekte het plezier in de boerenstiel die te zeer was doorgeslagen richting productiviteit. Nu bedrijf ik landbouw op een manier die meer respectvol is voor de natuur.”

Op de boerderij van de familie Joly – vader en zoon baten het bedrijf samen uit – is 5 procent van de totale oppervlakte uit productie gehaald en heringericht als bloemen- en kruidenranden en bufferstroken tegen erosie. Zo draagt op een totaal bedrijfsareaal van 300 hectare (deels bio en deels gangbaar) maar liefst 15 hectare landbouwgrond bij aan de biodiversiteit, en indirect – bijvoorbeeld door habitatcreatie voor nuttige insecten – ook aan de landbouwproductie. Ferdinand Joly: “Dertig jaar geleden ben ik gestart met het aanleggen van perceelsranden en planten van hagen. We maken op de velden gebruik van wat de natuur ons te bieden heeft. Zo bootsen we permanente bodembedekking na met groenbedekkers, zaaien we meestal zonder ploegen, rekenen we in de tunnelteelt van aardbei op de natuurlijke vijanden van plaaginsecten zoals bladluizen, nemen we ieder jaar bodemstalen om stikstofuitspoeling tegen te gaan, passen we compost toe, enz.”

Uiteindelijk is het nog altijd de landbouwgrond die in productie is die voor het rendement van een akkerbouwer moet zorgen want de vergoeding voor niet-productieve perceelsranden compenseert slechts de kosten en de inkomstenderving. Daarom heeft Joly er moeite mee dat de eisen die aan perceelsranden gesteld worden, verschillen naargelang ze er komen in overleg met de Waalse overheid of met hun afnemer Mondelez. “Anders zou al onze tarwe voldoen aan het Harmony-charter”, klinkt er een puntje van kritiek. Wat de Waalse akkerbouwer wel weet te smaken, is dat deelnemers aan het charter de kans krijgen om daarin te groeien. Dat houdt de instapdrempel voor collega-landbouwers laag.

“Toch is het niet voor alle landbouwers weggelegd zodat wij mee gezocht hebben naar graantelers die aan de verwachtingen van Mondelez kunnen voldoen”, zegt Ricardo Pacico van Walagri. “De landbouwers die we bereid vinden, hebben een grote beroepsfierheid. Misschien nog meer dan aan de hogere tarweprijs hechten ze belang aan het iets beter kunnen doen dan wat gangbaar is.” Kandidaat-telers die de uitdaging willen aangaan, kunnen zich bij Arvesta melden want Mondelez zint op uitbreiding van de duurzame tarweteelt in onze regio. Walagri blijft daarbij een preferentiële partner om intern te waken over de naleving van het charter, de kwaliteit van de tarwe en de van andere tarwe gescheiden logistiek. Op certificeringsinstelling SGS wordt een beroep gedaan als extern evaluator.