Natuurpunt blijft bezorgd over het ploegen van grasland

Afgelopen weekend berichtte het VRT-journaal dat grasland in Vlaanderen bedreigd is. De openbare omroep legde zijn oor daarvoor te luister bij Natuurpunt. Volgens de natuurvereniging is er het voorbije jaar heel wat grasland omgeploegd. De voorlopige areaalcijfers op basis van de perceelaangiften van landbouwers wijzen uit dat er dit jaar 3.500 hectare minder grasland aangehouden wordt. Europa kijkt toe op het behoud van (blijvend) grasland, maar laat enige flexibiliteit (5%) ten opzichte van referentiejaar 2012. Daaraan afgemeten, is er geen probleem maar voor Natuurpunt is elk grasland dat verdwijnt er één teveel, zeker als het om oude graslanden gaat die waardevol zijn voor klimaat en biodiversiteit.

Sinds er over het behoud van blijvend grasland gewaakt wordt op Vlaams niveau, en niet meer op bedrijfsniveau, is het verdwijnen ervan een zorg van natuurliefhebbers. Zo informeerde Vlaams parlementslid Bart Caron (Groen) zich daarover bij minister Schauvliege. Over de cijfers berichtte De Standaard, waarbij de focus kwam te liggen op het blijvend grasland dat verdween. Er werd over het hoofd gezien dat er ieder jaar ook blijvend grasland bijkomt. Het gaat om percelen die voor het vijfde jaar op rij met gras als teelt opgegeven worden.

Ook Natuurpunt maakt zich zorgen, zo kunnen we afleiden uit een reportage in het VRT-journaal. De natuurvereniging had duidelijk meer vertrouwen in het individuele referentieareaal dan in de collectieve verantwoordelijkheid die het behoud van blijvend grasland sinds dit jaar is. Het wantrouwen wordt gevoed door de voorlopige cijfers uit de perceelaangifte van Vlaamse landbouwers. Daaruit blijkt dat het totale (!) areaal grasland, dus niet enkel het blijvend grasland, daalde van 242.336 hectare in 2015 naar 241.010 hectare in 2016 (-0,55%) en 237.509 hectare dit jaar (-1,45%).

Hoewel er 3.500 hectare minder grasland aangegeven is in 2017, stelt er zich volgens de Vlaamse landbouwadministratie geen probleem voor de aanhoudingsplicht specifiek voor blijvend grasland. De verhouding tussen het areaal blijvend grasland en het totale areaal landbouwgrond blijft binnen de Europese tolerantiemarge van vijf procent ten opzichte van referentiejaar 2012. Het kabinet van Vlaams minister Joke Schauvliege verzekerde dat eerder al aan VILT, en voegde er aan toe dat een kleine achteruitgang voor Europa acceptabel is gelet op de dalende vleesveestapel. Aangezien enkel herkauwers in staat zijn om gras te verteren, voorziet de Europese regeling enige flexibiliteit om de omschakeling van dierlijke naar plantaardige productie niet te dwarsbomen.

In het licht van de klimaatopwarming vindt Natuurpunt het toch geen goede zaak dat weilanden veranderen in akkers. “Voornamelijk oude graszodes kunnen koolstof maar ook water opslaan, en functioneren op die manier als een soort klimaatbuffer”, legt Kevin Lambeets van Natuurpunt uit. Beleidsmedewerker bij Natuurpunt Freek Verdonckt voegt daaraan toe dat het omploegen van eeuwenoude graslanden onherstelbaar is. “Je kan dat niet compenseren door het inzaaien van nieuw grasland”, aldus Verdonckt. Hij dringt aan op een betere bescherming van wat hij “waardevolle graslanden” noemt, en tegelijk moeten boeren die daarvoor hun nek uitsteken gestimuleerd en ondersteund worden.

In de landbouwpraktijk worden intensiever uitgebate graslanden regelmatig vernieuwd binnen de voorwaarden van het wettelijk kader. “Een boer beslist dat zelf in functie van zijn bedrijfsvoering”, legt Roel Vaes van Boerenbond uit.