Nederland snijdt in veestapel om derogatie te redden

De Nederlandse overheid heeft zijn fosfaatplan voor 2017 klaar. Bedrijven die extra krimpen worden beloond, groeiers kunnen enkel mits een fikse meerkost uitbreiden. Het plan wordt van kracht in maart, met als doel de sector weer onder het plafond van 84,9 miljoen kilo fosfaat te brengen en op die manier de derogatie te behouden. LTO-bestuurder Kees Romijn verwacht dat Nederland tegen het einde van 2017 tien procent meer koeien zal tellen en 20 procent meer melk zal leveren ten opzichte van het vorig jaar afgeschafte quotum. Nu is dat nog 19 procent meer koeien en 25 procent meer melk.

Om de uitstoot van fosfaat – als bestanddeel van mest – onder het Europese plafond te brengen, heeft de Nederlandse overheid in samenspraak met de belangrijkste stakeholders uit de sector een akkoord gesloten. Het fosfaatakkoord bestaat uit drie pijlers: er komt een verlaging van het fosforgehalte in het mengvoeder; er komt een premiesysteem voor boeren die melkvee afstoten; en een boetesysteem voor melkveehouders als ze te veel melk leveren aan zuivelverwerkers. Nederland overschreed in 2015 het fosfaatplafond en moet dat in 2017 ten alle koste vermijden om de derogatie vanaf 2018 voortgezet te zien.

Dit jaar prognosticeert het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek dat het fosfaatproductieplafond met 6,6 miljoen kilo zal worden overschreden. Het nieuwe maatregelenpakket zou er voor moeten zorgen dat die productie volgend jaar minstens evenveel daalt. Volgens staatssecretaris voor Economische Zaken Martijn van Dam moet een reductie van 8,2 miljoen kilogram fosfaat mogelijk zijn. Het actieplan omvat drie maatregelen, waarbij melkveehouders die niet gegroeid zijn na de afschaffing van de melkquota in 2015 zo veel mogelijk worden ontzien.

Naast de verlaging van het fosforgehalte springt vooral de maatregel die de veestapel moet verkleinen in het oog. Enerzijds wordt een premie voorzien om bedrijven die overwegen te stoppen, te overtuigen om dat in 2017 te doen. Voor andere melkveehouders is er een premie voorzien per dier dat afgestoten wordt. Voor het afbouwen van de veestapel voorziet de Nederlandse overheid 25 miljoen euro, een bedrag dat door de zuivelsector werd verdubbeld tot 50 miljoen euro. Met deze maatregel hoopt staatssecretaris van Dam de fosfaatproductie met 2,5 miljoen kilogram terug te dringen.

Voor de derde maatregel wordt samengewerkt met de zuivelindustrie. Melkveehouders die meer melk produceren dan een vastgestelde referentiehoeveelheid krijgen een lagere melkprijs uitbetaald voor de hoeveelheid melk die de limiet overstijgt. Hoe meer de melkveehouders hun veestapel verkleinen, hoe lager de korting op de melkprijs. Vanuit de LTO, de belangrijkste landbouwersorganisatie, wordt verwacht dat vooral gebruik zal worden gemaakt van de maatregel om de veestapel te verkleinen. Ook jongvee valt namelijk onder de regeling, waardoor melkveehouders niet noodzakelijk de productie moeten doen dalen om de fosfaatproductie te verlagen.

Kees Romijn van LTO verwacht dat het zuivelplan de melkproductie minder zal doen dalen dan het aantal koeien. “We hebben nu 19 procent meer koeien en produceren 25 procent meer melk, aan het einde van 2017 verwacht ik dat we 10 procent extra koeien zullen hebben en 20 procent meer melk zullen leveren ten opzichte van het quotum”, aldus Romijn. Voor de regeling is extra slachtcapaciteit nodig: op sommige plaatsen wordt een verdubbeling van het aantal slachtingen verwacht. “Maar die extra capaciteit vinden we desnoods wel over de grenzen”, aldus nog Romijn, die ook een weerslag op de vleesprijs verwacht. “Een alternatief is er bovendien niet. Dit is het, zo moeten we het doen.”