Nieuw rapport analyseert impact klimaat op landbouw

De klimaatverandering bedreigt de toekomst van Europese landbouw. Dat stelt het Europees Milieuagentschap in een nieuw rapport. De voorspellingen voor het zuiden van Europa klinken onheilspellend. “De opbrengst van landbouw en veeteelt zal de komende decennia verminderen en misschien zelfs onmogelijk worden in delen van Zuid-Europa”, schrijven de auteurs. “De aanhoudende droogte en hitte zullen er de oogst van onder meer graan en maïs aantasten. Ook de wijnbouw kan tegen 2050 in het gedrang komen.” Zuid-Europese boeren, zo stelt het rapport, kunnen het groeiseizoen verleggen van de zomer- naar de wintermaanden. “Maar in sommige streken wordt landbouw zo goed als onmogelijk.

 

Gelukkig zijn de effecten van de klimaatverandering niet overal gelijk. In het noorden van Europa kan de opwarming leiden tot een langer groeiseizoen en betere condities om gewassen zoals wintergraan te telen. “De voorbije decennia zagen we al hoe de teelt van 'zuiderse' gewassen noordwaarts verschoof”, klinkt het. “Dat proces zou kunnen versnellen. Olijven en druiven zouden dan in iets noordelijker contreien geteeld kunnen worden. En als er meer CO2 in de atmosfeer zit, komt dat de groei ten goede.”

 

Al zit er een addertje onder gras. Voor we ons verlekkeren op het vooruitzicht van olijf- en wijngaarden in de Vlaamse Ardennen: de vruchten van een warmer klimaat zullen vaak verloren gaan door late vorst of vroege hittegolven. “De voordelen van de klimaatverandering zullen overal in Europa overschaduwd worden door extreme weersomstandigheden die we tot het nieuwe normaal moeten rekenen”, aldus de onderzoekers. “De warme julimaanden van 2018 en 2019 waren slechts een voorsmaakje van wat ons te wachten staat.”

 

De gevolgen daarvan zijn voor iedereen voelbaar. De economische waarde van landbouwgrond zal zakken en het inkomen van landbouwers, dat al onder druk staat, zal vermoedelijk dalen. “In Zuid-Europa zou landbouwgrond zonder ingrepen tot ruim 80 procent van zijn waarde kunnen verliezen tegen het einde van deze eeuw”, stellen de auteurs. “Het totale inkomen uit de landbouw zou in de EU tegen 2050 met 16 procent dalen. Niet onbelangrijk voor een sector die vandaag goed is voor 22 miljoen rechtstreekse en 44 miljoen onrechtstreekse jobs.” Ook de consumenten delen in de brokken, als de verliezen voor de landbouwers worden vertaald in stijgende voedselprijzen.

 

Dit doemscenario hoeft zich niet volledig te voltrekken. Europa trok de voorbije jaren een blik klimaatadaptatieprogramma's open. Alleen sijpelen de ambities vaak niet door tot bij de landbouwers. “We moeten de transitie versnellen”, waarschuwt Hans Bruyninckx, hoofd van het Milieuagentschap. “En veel meer doen om de sector aan te passen, vooral op boerderijniveau.”

 

En dat kan op verschillende manieren: droogtebestendige en gevarieerde gewassen, nieuwe irrigatietechnieken en een beter bodembeheer. “De Europese landbouwers moeten terugvallen op oude organische technieken en tegelijk inzetten op 'precisielandbouw'”, klinkt het. “En die omslag naar een betere landbouw is mogelijk, maar dan moet ‘aanpassing aan klimaatverandering’ een topprioriteit worden van de Europese landbouwsector. Vandaag is klimaatadaptatie een 'bijproduct' van ons landbouwbeleid. Terwijl het de kern ervan zou moeten zijn.”

 

Binnenkort lees je meer over het rapport op VILT.be