Nieuw type zorgboerderijen botst op grenzen

Volwassen personen met een beperking kunnen sinds het voorjaar van 2017 hun persoonsvolgend budget besteden voor dagondersteuning op een zorgboerderij. Sindsdien is er een differentiatie bezig in het profiel van de zorgboerderij. Naast het klassieke type, waarbij het de landbouwer is die zorg opneemt maar waarbij de landbouwactiviteit prioritair blijft, is er ook een nieuw type aan het ontstaan, waarbij een zorgboerderij zich specialiseert in de zorg en de landbouwcontext uitbouwt in functie van die zorg. Dit laatste type botst momenteel echter nog op haar grenzen, gaf het Steunpunt Groene Zorg aan op een persmoment bij Zorghoeve KaTheNo in Knesselare.

Zorgboerderijen die hulpbehoevenden met een persoonsvolgend budget willen ontvangen, moeten zich registreren bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. Dat zijn er momenteel 43, allen van het type landbouw in de zorg. “Bij dat type gaat het dus om mensen die zorg willen aanbieden aan meerdere gasten, en dit willen doen in de context van landbouw”, licht Willem Rombaut van Steunpunt Groene Zorg toe. “Het is dus een vorm van dagbesteding in groep, te vergelijken met een dagbestedingscentrum.”

Momenteel hebben de meeste van die 43 initiatieven echter geen of amper één enkele zorggast met een persoonsvolgend budget. “Het probleem is dat de financiering wel voorzien is in de regels, maar het in de praktijk een heel traag proces blijkt”, aldus Rombaut. “Een van de oorzaken is dat het om een relatief beperkte groep gaat, met name volwassenen met de zwaarste nood aan ondersteuning. Het zal al een groot verschil maken wanneer de overheid het systeem uitbreidt naar minderjarigen met een handicap. Dat was voorzien voor 2019, maar het zal 2020 worden.”

“Een ander probleem is de tegenkanting in het netwerk van de persoon zelf”, pikt Eefke van Zorghoeve Katheno (op de foto samen met zorggast Lukas) in. “We krijgen heel veel de reactie van onbegrip dat we als zelfstandige boerderij mensen voor ons laten werken, maar dat ze moeten betalen voor ons. Mensen beseffen niet dat ik mijn job heb opgegeven om dit te kunnen doen, en dat ik een volle dag bezig ben om de gasten te begeleiden en eigenlijk niets anders kan doen. De klik is er nog niet bij de mensen dat ze bij ons een dagbesteding kunnen aankopen zoals bij de andere initiatieven waar ze naartoe gaan. Vaak zijn ze geïnteresseerd, maar als ze horen dat ze ervoor moeten betalen, dan valt die interesse weg.”

“Er is bij dit type inderdaad veel meer inzet aan begeleiding nodig, want er zijn meerdere zorggasten gelijktijdig aanwezig en vaak gaat het om mensen met een grotere zorgnood op fysiek vlak”, pikt Rombaut in. “Eigenlijk moet de zorgboer of -boerin zich volledig vrijmaken van landbouwproductieve activiteiten om de begeleiding te kunnen doen. Bovendien doen zorgboerderijen van dit type vaak speciale investeringen of aankopen van dieren, specifiek voor de zorg. Het besef moet dus nog groeien bij de gebruikers dat dit type zorgboerderij niet meer past in het klassieke model, dat gratis is omdat er subsidies voor zijn maar dat een ander aanbod heeft. Een zorgboerderij van het nieuwe type heeft eigenlijk hetzelfde aanbod als een dagbestedingscentrum, en daar hangt dus een prijskaartje aan vast.”

“Niet enkel bij de omgeving van de gebruikers, maar ook bijvoorbeeld bij intermediaire organisaties die hen helpen bij het opstellen van een bestedingsplan voor hun budget moet dat besef nog groeien”, besluit Rombaut. “Zij gaan er nog steeds van uit dat alle zorgboerderijen gratis zijn, dus dat ze daar geen rekening mee moeten houden. Als dat besef er zou zijn, dan zijn we al een stap verder naar iets wat een mooi verhaal kan zijn. Want deze landbouw in de zorg heeft echt heel wat troeven en levert ook een antwoord op de nood aan meer zorgcapaciteit.”