Nog steeds 20% meetpunten oppervlaktewater te vervuild

De doelstellingen van het mestactieplan MAP 5 (2015-2018) zullen niet gehaald worden in landbouwgebied. Dat besluit de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) in haar jaarlijkse evaluatie van de oppervlaktewaterkwaliteit. Normaal mag in 2018 nog in maximaal vijf procent van de MAP-meetplaatsen de drempelwaarde van 50 milligram nitraat per liter overschreden worden. Op dit moment overschrijdt nog één op vijf van de meetplaatsen die norm en is er weinig evolutie in het aantal meetplaatsen met overschrijdingen.

Daar waar de doelstelling van MAP 4 was om het aandeel MAP-meetplaatsen met een overschrijding van de drempelwaarde (50 mg nitraat per liter) te doen dalen tot minder dan 16 procent, moet MAP 5 (2015-2018) ervoor zorgen dat het overschrijdingspercentage tegen 2018 wordt teruggedrongen tot maximaal vijf procent van de meetplaatsen. Uit nieuwe VMM-cijfers blijkt nu dat op 20 procent van de meetplaatsen de drempelwaarde van 50 mg nitraat per liter overschreden werd, en de meetpunten dus oranje of rood kleurden.

Deze 20 procent geldt als een status quo ten opzichte van de winterjaren 2013-2014 en 2014-2015. Ter vergelijking: in 2002-2003 bedroeg het overschrijdingspercentage nog 30 procent, al telde het meetnet toen slechts een kwart van de huidige meetpunten. Met een percentage overschrijdingen van 20 procent behaalt Vlaanderen in 2016 dus nog steeds niet de doelstelling van 2014, aldus de VMM. Daarnaast voldoet nog geen kwart van de meetplaatsen aan de norm voor orthofosfaat. Het percentage meetplaatsen dat de norm overschrijdt, ligt voor winterjaar 2015-2016 op 77 procent.

Er is slechts één bekken dat de doelstelling van 50 milligram nitraat per liter voor 2018 (maximaal 5%) momenteel al haalt, namelijk het Denderbekken. Zes bijkomende bekkens halen de doelstelling voor 2014 (maximaal 16%), namelijk het bekken van de Gentse Kanalen, het Netebekken, het bekken van de Beneden-Schelde, het Demerbekken, het Dijle-Zennebekken en het bekken van de Brugse polders. De bekkens waar de grootste problemen zich situeren, zijn de bekkens van de Boven-Schelde, IJzer, Leie en Maas. Ook het Maasbekken en het Leiebekken hebben de afgelopen vijf winterjaren nog weinig vooruitgang geboekt.

“De meetresultaten voor winterjaar 2015-2016 voor nitraat in het MAP-meetnet oppervlaktewater zijn niet gunstig”, zo concludeert de VMM zelf. “Al drie winterjaren op rij is er weinig evolutie te merken in het aantal meetpunten met overschrijdingen van de 50 mg nitraat/liter-drempel. Met 20 procent meetplaatsen met minstens één overschrijding lijkt de doelstelling voor 2018, zijnde maximum vijf procent meetplaatsen die de drempelwaarde overschrijden, onhaalbaar.”

Voor Natuurpunt illustreren de cijfers dat het mestbeleid van Vlaams minister Joke Schauvliege "over de hele lijn faalt". "Niet alleen onze drinkwaterproductie en het leven in de waterlopen komt hiermee in het gedrang", zegt Freek Verdonckt van Natuurpunt. "Op het veld geraakt men de moed kwijt. Akkerbouwers blijven met opeenvolgende mestactieplannen opdraaien voor de bron van het probleem: een veestapel die meer mest produceert dan we in Vlaanderen kwijt kunnen." Al is de evaluatie van MAP 5 pas voor volgend jaar gepland, toch roept Natuurpunt op om het debat nu al op te starten. De vereniging vreest overigens een ingebrekestelling van Europa.