Ook suikerbiettelers dupe van coronacrisis

De suikerbiettelers keken reikhalzend uit naar het komende teeltseizoen omdat het was aangekondigd als een terugkeer naar rendabele prijzen, een gevolg van het wereldwijd productietekort dat werd verwacht voor de campagne 2019-2020. Maar toen kwam de corona-uitbraak en die zorgde voor een terugval in de vraag naar suiker. Analisten verwachten daarom dat de Europese suikerprijzen in de buurt van 400 euro per ton zullen uitkomen in plaats van de 500 euro per ton die voor de uitbraak werd verwacht.

Wereldmarkt

In het eerste kwartaal van 2020 kenden de suikerprijzen op de wereldmarkt een herstel. Tussen februari en april zijn de prijzen voor witte suiker echter met 25 procent gedaald, van 380 euro per ton in februari naar 295 euro per ton eind april. Sindsdien hebben de prijzen op de wereldmarkt zich licht hersteld om op 15 juni uit te komen op 350 euro per ton. De daling van de prijzen op de wereldmarkt heeft ook geleid tot lagere prijzen op de Europese markt.

Zonder het corona-effect zou het mondiale suikertekort voor de campagne 2019-2020 oplopen tot 9,3 miljoen ton en voor de campagne 2020-2021 tot 0,4 miljoen ton. Maar door de coronapandemie stortte de olieprijs in, waardoor ook de suikerprijs daalde. Die zijn aan elkaar gelinkt door ethanol: als de olieprijs daalt, daalt de brandstoffenprijs en is ethanol minder rendabel. In Brazilië wordt dan een groter deel van de suikerrietoogst verwerkt tot suiker in plaats van tot ethanol.

Door de uitbraak van het coronavirus is de consumptie van suiker echter gedaald. In China zou bijvoorbeeld de industriële vraag naar suiker 30 procent lager geweest zijn, wat overeenkomt met ten minste 0,7 miljoen ton. Ook de lockdown in heel wat landen zorgde ervoor dat er minder suiker werd geconsumeerd. Er wordt verwacht dat het einde van de lockdownmaatregelen voor een stijging in de vraag zullen zorgen, maar die stijging zal nooit het niveau bereiken dan zonder de pandemie het geval zou geweest zijn.

Tegelijk doet zich aan productiezijde ook een opvallende stijging voor. Sinds de nieuwe suikerrietoogst in april in Brazilië van start ging, is de suikerproductie er al met 10 procent gestegen. In totaal zou de Braziliaanse productie in 2020 40 miljoen ton kunnen bedragen, terwijl het vorig jaar om 33 miljoen ton ging. De devaluatie van de Braziliaanse munt tegenover de dollar moedigt de producenten ook aan om suiker te exporteren. In de eerste zes weken van de campagne steeg de suikerexport van Brazilië al met 49 procent tot 2,38 miljoen ton.

Europese markt

Ook in Europa daalde de vraag naar suiker als gevolg van de coronacrisis. “Tijdens de lockdown steeg het huishoudelijk gebruik van suiker, maar dat kon de daling van de buitenhuisconsumptie, als gevolg van de sluiting van cafés, restaurants en het afgelasten van festivals, niet compenseren. Volgens schattingen van de Europese Commissie zou de suikerconsumptie in de EU met 1 procent kunnen dalen in vergelijking met 2018-2019.

Op de Europese markt bedroeg de gemiddelde verkoopprijs van witte suiker in april 2020 379 euro per ton, een lichte stijging tegenover maart toen het om 375 euro per ton ging. In België ging het in april een gemiddelde suikerprijs van 371 euro per ton. Voor de campagne 2019-2020 verwachten analisten dat de suikerprijzen in de EU zullen uitkomen in de buurt van 400 euro per ton als gevolg van de coronacrisis naar verwachting. Voor de crisis werd verwacht dat de Europese suikerprijzen in de richting van 500 euro per ton zouden gaan.

CIBE, de vertegenwoordiger van de Europese suikerbiettelers, schat dat dit verlies van 100 euro per ton, dat rechtstreeks verband houdt met de gevolgen van de Covid-19-crisis, voor de komende campagne een waardeverlies voor de EU-suikerbietsector van ongeveer 1,6 miljard euro zal betekenen. De vraag werd gesteld aan EU-landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski om het Europese steunmechanisme voor de sector in gang te zetten. Een derde jaar van niet-rendabele prijzen voor de Europese suikerbietsector zou volgens CIBE rampzalig zijn. Wojciechowski weigert voorlopig om daar in mee te gaan. Hij ziet momenteel geen ernstig gebrek aan evenwicht in de Europese suikersector.

Naast een tegenvallende suikerprijs zullen de suikerbiettelers tijdens de komende campagne ook geconfronteerd worden met een suikeropbrengst die lager is dan gemiddeld. Daar zijn verschillende oorzaken voor. Zo hebben de droogte en de aantasting door bladluizen en kevers een negatieve impact op de bietenteelt. Bovendien is er een gebrek aan effectieve alternatieven voor het verbod op neonicotinoïden.

Evaluatie afgelopen campagne

Nu de campagne definitief is afgerond, heeft de Confederatie van de Belgisch Bietplanters (CBB) ook zicht op de uitbetaalde bietenprijs aan de Belgische telers. Zowel voor leveringen aan Tiense Suiker als voor Iscal wordt de rekening gemaakt.

Voor Tiense Suiker, onderdeel van het Duitse Südzucker, is die rekening niet positief. De totale prijs die Tiense Suiker volgens de eigen berekeningen betaalde per ton ontvangen bieten bedraagt 26,30 euro per ton voor het basiscontract, 25,64 euro voor het bijkomend contract en 14,7 euro voor de tonnen buiten contract. CBB herrekende die prijzen op basis van een suikergehalte van 17 procent en komt dan uit bij 24,03 euro per ton voor het basiscontract, 23,18 euro voor het bijkomende contract en 13,99 euro buiten contract. De totale gemiddelde omzet komt, los van premies en boetes, neer op 2.243 euro per hectare. “Het zijn de premies die in heel wat gevallen zullen beslissen over winst of verlies”, klinkt het.

De confederatie koppelt er ook meteen een waarschuwing aan. “Tiense Suiker zal zich moeten inspannen om zijn planters te blijven overtuigen om ook in 2021 in de suikerbietenteelt te investeren. De campagne 2020 zal gekenmerkt worden door zeer sterk uiteenlopende rendementen, van dramatisch laag tot zeer hoog, en dit in een markt die zich als gevolg van de coronacrisis minder herstelt dan eerst verwacht”, luidt het.

De suikerbiettelers die aan Iscal mogen leveren, zijn duidelijk beter af dan hun collega’s die bij Tiense Suiker leveren. De suikerbietprijs kon bij Iscal op het niveau gehouden worden van de vroegere Europese minimumprijs van 26,29 euro per ton aan 16 procent suikergehalte. Met een gemiddeld rendement van 84 ton per hectare aan 17,51 procent suikergehalte en een pulpvergoeding van 4,3 euro per ton netto bieten, resulteerde dit voor de “gemiddelde” Iscalplanter in een omzet van 2.870 euro per hectare, exclusief premies en boetes.