Pachtprijzen landbouwgrond verschillen sterk binnen EU
Net als de koopprijzen van landbouwgrond lopen de gemiddelde pachtprijzen voor landbouwgrond in de landen van de Europese Unie (EU) behoorlijk uiteen, zowel tussen als binnen de lidstaten. In de Baltische staten, enkele Oost-Europese landen en Malta zijn, in 2016, de gemiddelde pachtprijzen het laagst. Landbouwers betalen er minder dan 100 euro per hectare. In de meeste West-Europese landen ligt de pachtprijs tussen de 200 à 300 euro per hectare. Denemarken en vooral Nederland zitten hier ver boven met respectievelijk 540 en 790 euro per hectare. De verschillen hangen samen met de productiviteit van de grondgebonden landbouw. Dat blijkt uit een studie van de Nederlandse Universiteit Wageningen.
Het areaal cultuurgrond van de 28 EU-landen bedraagt 174 miljoen hectare (cijfers van 2013), waarvan 52 procent in eigendom is van de landbouwer en 48 procent wordt gepacht. Voor België liggen die percentages iets anders. Het Belgische grondgebied bestaat voor 1,3 miljoen hectare uit landbouwgrond, waarvan 36 procent in eigen bezit is van een landbouwer en 64 procent wordt gepacht. In 2016 betaalden landbouwers die grond huren zo’n 290 euro per hectare. Bij onze Noorderburen is dat maar liefst 790 euro per hectare. Nederland staat daarmee bovenaan het lijstje met duurste pachtprijzen.
De gemiddelde pachtprijs over de gehele EU bedraagt 200 euro per hectare. Het verschil tussen de laagste en hoogste pachtprijs – 50 euro per hectare in Slowakije en 790 euro per hectare in Nederland – is echter aanzienlijk. Een van de mogelijke verklaringen daarvoor is de mate waarin de pacht- en grondmarkt zijn gereguleerd in de verschillende landen. “De pachtprijsverschillen binnen de EU worden bepaald door verschillende factoren, die tot uitdrukking komen in vraag en aanbod van landbouwgrond”, leggen de onderzoekers uit. “Daarbij spelen ook de natuurlijke productieomstandigheden - bodemvruchtbaarheid, klimaat en water - een belangrijke rol. Het is aannemelijk dat de pachtprijs afhangt van wat de landbouwgrond gemiddeld opbrengt.”
Er zijn grote verschillen in de manier waarop EU-landen omgaan met grondprijzen, verkoop- en pachtcontracten. “Frankrijk en Hongarije zijn voorbeelden van landen met een sterke regulering”, klinkt het. “Bij de oude lidstaten bestaat de meest liberale regelgeving in Ierland, Griekenland en het Verenigd Koninkrijk; bij de nieuwe lidstaten is dat in Roemenië en Tsjechië.” In België is de regulering dan weer gemengd, hier is de koopmarkt vrij, maar is de belangrijke pachtmarkt sterk gereguleerd. “Onderdeel van de sterke regulering van de pachtmarkt is het vaststellen van de pachtprijs”, leggen de onderzoekers uit. “De vrij lage pachtprijs in België ten opzichte van de grondproductiviteit zou zo het gevolg kunnen zijn van de prijsregulering.”
“Voor de gehele EU werd gemiddeld 257 euro verstrekt per subsidiabele hectare in de vorm van directe betalingen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid”, klinkt het bij onderzoekers van de Universiteit Wageningen. “De directe betalingen lopen uiteen van 120 euro in Roemenië tot 390 euro per hectare landbouwgrond in Nederland. In 10 van de 15 landen – de 15 landen met een landbouwareaal dat minsten twee procent uitmaakt van het Europees landbouwareaal - liggen de gemiddelde directe betalingen boven de gemiddelde pachtprijs.” Bij de hervorming van het GLB voor de periode 2015-2020 is overeengekomen om de verschillen in de gemiddelde steun per hectare tussen de EU-lidstaten te verkleinen.
De volledige studie kan je hier terugvinden.
