Plan Kiekendief ondersteunt Vlaamse akkervogels

De Vlaamse akkervogels hebben het moeilijk. Er worden steeds minder veldleeuweriken, patrijzen en geelgorzen gespot op de Vlaamse akkers. Volgens Natuurpunt is de kievit zelfs met uitsterven bedreigd. Ook de grauwe kiekendief raakt in nauwe schoentjes, maar daar wil Plan Kiekendief iets aan veranderen. Na anderhalf jaar hard werk liggen er in de Vlaamse Leemstreek 54 hectare vogelakkers. “De verbinding zoeken tussen natuur en landbouw en deze versterken is de enige slaagkans voor dit project”, zegt projectcoördinator Hanne Vandewaere. “We ontdekten al broedgevallen van de zeldzame blauwe kiekendief en de velduil, het is wachten op een nest van de grauwe kiekendief.”

Om opnieuw 12 koppels grauwe kiekendieven aan te trekken in de Leemstreek zijn 360 hectare nieuw leefgebied nodig. “Om die doelstelling te halen, werken we hoofdzakelijk samen met landbouwers”, legt Hanne Vandewaere, projectcoördinator van Plan Kiekendief uit. “Zij kunnen vogelakkers of jaagakkers aanleggen voor deze kiekendieven.” Een vogelakker is een combinatie van stroken oogstbare luzerne en natuurbraak, volledig gebaseerd op een Nederlands concept, ontwikkeld door Werkgroep Grauwe Kiekendief. “Na jaren maatwerk en onderzoek broeden er weer jaarlijks een 40-tal koppels in Nederland”, weet Hanne Vandewaere.

Om deze vogels succesvol te kunnen laten broeden, is ook het zoeken en beschermen van nesten van levensbelang. “Het liefst broeden ze in grote graanpercelen. Als zo’n nest na uren zoekwerk gelokaliseerd is, wordt de landbouwer op de hoogte gebracht en kan er een afsluiting geplaatst worden rond het nest. Zo kunnen onder andere vossen en marters er niet bij”, verduidelijkt Hanne Vandewaere. Na 1,5 jaar Plan Kiekendief liggen er inmiddels 54 ha maatregelen in de Leemstreek. “Tot nu toe blijkt het concept populair, want ook voor volgend jaar noteerden we opnieuw een grote interesse bij landbouwers om mee te stappen in het project”, klinkt het bij Plan Kiekendief.

“De maatregel vogelakker is interessant voor ons als landbouwer”, zegt Raf Pierlet, landbouwer en pionier in Plan Kiekendief. “Met zijn diepe wortels geeft luzerne de bodem een serieuze boost. Bovendien eten de koeien het graag. Het is een eiwitrijk gewas dat nog lekker geurt ook als je een bot open doet in de stal.” De aangelegde vogelakkers worden nauwgezet opgevolgd door de bedrijfsplanners van VLM, ecologische experts en de projectcoördinator. De landbouwers werken onderling samen om de luzerne af te voeren, voornamelijk als voer voor koeien.

“De mensen van Werkgroep Grauwe Gors vertelden ons enthousiast dat er dit jaar velduil en blauwe kiekendieven op sommige vogelakkers komen jagen”, laat Raf Pierlet weten. “Twee bijzondere en zeldzame roofvogels. Fijn dat we op deze manier op maat kunnen werken en dat het meteen ook iets oplevert voor de diversiteit in het akkerland.” Tot nu toe stapten al tien landbouwers in Boutersem, Hoegaarden, Tienen en Riemst mee in het project. Samen legden ze 54 hectare leefgebied voor de grauwe kiekendief aan. Dit areaal speelt vooral in op de aanwezigheid van muizen, insecten en kleine akkervogels in het landbouwlandschap. “Het gaat dus vooral om voedselaanbod voor de grauwe kiekendief”, aldus Hanne Vandewaere.

“Het unieke aan dit project is dat we vertrekken vanuit de behoeften van de grauwe kiekendief”, zegt Remar Erens van de Werkgroep Grauwe Gors. “Vervolgens wordt dit vertaald in landbouwkundig haalbare praktijken. Daardoor kunnen we maatwerk leveren.” De vinger aan de pols houden is daarbij erg belangrijk. “We zitten vele uren in het veld om nauwgezet te meten of de maatregelen hun beoogde effect behalen en voldoende voedsel opleveren voor de kiekendieven.”

Het is nog wachten op het eerste broedgeval van grauwe kiekendief in de Leemstreek. “Maar broedgevallen van de nog zeldzamere blauwe kiekendief en de mysterieuze velduil overtuigen ons ervan dat we op het juiste spoor zitten”, zegt Hanne Vandewaere. “Nu is het duimen voor een eerste Vlaams broedgeval van grauwe kiekendief!