Politiek en privé pakken samen arbeidskrapte aan

Op alle fronten wordt er verder gewerkt om voldoende werkkrachten te vinden om het werk op land- en tuinbouwbedrijven gedaan te krijgen. Zo keurde het kernkabinet een koninklijk besluit goed over het mogelijk maken van een tweede plukkaart, de verhoging van 100 dagen voor fruit en de aanpassing van de 180-dagenregel. Tegelijk zetten zowel Boerenbond als ABS volop in op de initiatieven die ze in dat kader gelanceerd hebben, en niet zonder succes.

Met de goedkeuring van het koninklijk besluit door het kernkabinet, bestaande uit de premier en de twee vicepremiers, is er eindelijk duidelijkheid voor land- en tuinbouwers over seizoensarbeid. “Wij zijn heel tevreden dat het kernkabinet zo snel tegemoet komt aan onze dringende vragen in het kader van de arbeidskrapte op land- en tuinbouwbedrijven door de coronapandemie. Wij willen ook zeer nadrukkelijk federaal minister van Werk Nathalie Muylle bedanken voor de geleverde inspanningen”, zegt Sonja De Becker, voorzitter van Boerenbond.

Door dit besluit kunnen alle seizoenarbeiders die dit jaar aan de slag zijn in de land- en tuinbouwsector een tweede plukkaart krijgen en krijgen ze dus het dubbele quotum: 130 seizoensarbeid in plaats van 65. Het verruimde quotum aan dagen kan gedurende het hele jaar 2020 benut worden. Door de coronacrisis geraakt een groot aantal seizoenarbeiders uit de nieuwe lidstaten de volgende weken onmogelijk in België. Terwijl in de komende periode de werkzaamheden starten in onder meer de aspergeteelt, de aardbeienteelt, de glastuinbouw, de groenteteelt en de sierteelt.

In datzelfde besluit werd ook het aantal dagen dat seizoenarbeiders in de fruitsector mogen werken, verhoogd van 65 naar 100 dagen, mits het volgen van aanvraagprocedures. Voor die aanpassing was eerder al een wetsvoorstel ingediend door Open Vld en CD&V. Nu de algemene regel bepaalt dat seizoenarbeiders in de fruitsector 100 dagen aan het werk mogen blijven, betekent dat als gevolg van de coronamaatregelen een verdubbeling tot 200 dagen.

Tot slot werden ook de voorwaarden van de 180-dagenregel beperkt tot de eigen onderneming. Deze regel bepaalt normaal dat een persoon alleen maar seizoenarbeider kan worden, voor zover hij of zij in de afgelopen 180 dagen niet gewerkt heeft als vaste werknemer in de land- en tuinbouw. De aanpassing komt er op neer dat men nu een persoon, die gewerkt heeft als vaste werknemer in een andere sector of een andere onderneming, onmiddellijk in dienst kan nemen als seizoenwerknemer op het eigen bedrijf. Deze maatregel laat dus toe dat een seizoenarbeider van vandaag op morgen aan de slag kan gaan op een land- of tuinbouwbedrijf en bovendien biedt deze vereenvoudiging ook voor de werkgever meer rechtszekerheid.

Los van de politieke inspanningen hebben de Vlaamse landbouworganisaties ook eigen initiatieven opgestart om de arbeidskrapte op land- en tuinbouwbedrijven aan te pakken. ABS lanceerde het initiatief ‘helpende handen’. Via het e-mailadres helpendehanden@absvzw.be klopten al meer dan 500 potentiële werkkrachten en land- en tuinbouwbedrijven aan. ABS helpt te zoeken naar een match en dat levert al resultaat op. “Na een mail aan ABS konden wij al acht mensen tewerkstellen waardoor de betrokken boer een voltallige equipe heeft om zijn werk klaar te krijgen”, getuigt Kirke Hillewaere van Axintor Interim. 

Boerenbond heeft een extra aanbod uitgewerkt op het WERKERS-platform. Via www.werkers.be/uitzendwerk kunnen boeren zich melden wanneer ze op zoek zijn naar seizoenarbeiders, uitzendkrachten of studenten. Landbouwers die door het wegvallen van de vraag te veel arbeiders hebben, kunnen dit eveneens doorgeven. Ook mensen die op zoek zijn naar werk kunnen zich op de website van WERKERS aanmelden.

Daarnaast heeft Boerenbond via WERKERS ook een oproep gelanceerd naar land- en tuinbouwers die zieke collega’s uit de nood willen helpen. Intussen zijn er al zo’n 80 landbouwers bereid om zieke collega’s gratis te helpen bij een aantal dringende werkzaamheden, zoals het voederen van dieren of het melken van koeien, enz. Boerenbond biedt de boeren die zich hiervoor spontaan aanbieden een gratis verzekeringsdekking aan voor zowel burgerlijke aansprakelijkheid als schade aan een toevertrouwd goed en aan de eigen tractor.

Ook bij onze noorderburen ondervindt de landbouw grote personeelsproblemen. De sector heeft daar het publiek opgeroepen om te "helpen de voedselvoorziening in Nederland in stand te houden" en heeft twee websites gelanceerd, zowel om nieuwe medewerkers te werven als om personeel over te plaatsen. Op werkenindelandbouw.nl en helponsoogsten.nl kunnen mensen die in de landbouw willen werken en bedrijven die personeel nodig hebben - of juist medewerkers hebben die thuiszitten - zich inschrijven.

Volgens de Nederlandse landbouworganisatie LTO Noord hebben zich op de tweede website al 1.000 mensen gemeld die in de land- en tuinbouw aan de slag willen. "Daar zitten bijvoorbeeld mensen bij die normaal gesproken in de horeca werken of de schoonmaak." Onder de aanmelders zijn studenten die nu in de avonduren op het land meehelpen. De site heeft de afgelopen dagen ook al mensen die in de sierteelt werken – een sector die vandaag volledig stil ligt – aan een baan als aspergesteker geholpen. Zowat 70 bedrijven hebben zich tot nog toe aangemeld, die opgeteld ongeveer 1.700 medewerkers zoeken. 

En ook in Duitsland vrezen land- en tuinbouwers onvoldoende werkkrachten te kunnen aantrekken. Het land heeft immers beslist dat seizoenarbeiders niet langer welkom zijn om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft een inreisverbod uitgevaardigd dat sinds woensdagavond 17 uur van kracht is. Het verbod geldt voor de inreis uit derde landen, uit het Verenigd Koninkrijk en EU-landen zoals Bulgarije en Roemenië, die volgens de Duitse regering niet alle Schengenregels toepassen. Ook voor seizoenarbeiders uit Polen en Oostenrijk, waar de controles aan de binnengrenzen tijdelijk heringevoerd zijn, geldt de maatregel.

Volgens de voorzitter van het Duitse boerenverbond, Joachim Rukwied, zal het inreisverbod voor seizoensarbeiders de landbouwsector erg hard treffen. Vooral de fruit-, groente- en wijnboeren hebben dringend nood aan arbeidskrachten. Rukwied benadrukt dat het verbod zo kort mogelijk moet worden gehouden. In de Duitse landbouw zijn jaarlijks zowat 300.000 seizoensarbeiders actief. Ze komen voornamelijk uit Oost-Europa.