SALV: "Verzoen landbouw en natuur rond Antwerpse haven"

In een adviesvraag over de natuurdoelstellingen voor de schorren en polders van de Beneden-Schelde breekt landbouwadviesraad SALV een lans voor het verzoenen van landbouw en natuur rondom de Antwerpse haven. Hoe doe je dat volgens de raad? Met haalbare natuurmaatregelen die landbouwers in het gebied kunnen integreren in hun bedrijfsvoering, met zuinig ruimtegebruik door bestaande natuurgebieden optimaal te benutten en met een voor de gedupeerde landbouwers eerlijke vergoeding voor waardeverlies, gederfde inkomsten en gemaakte kosten. Ook zou de raad meer duidelijkheid op prijs stellen over het geheel van maatregelen in uitvoering van Europese natuurdoelen en over de compensaties voor havenuitbreiding.

Rond de Antwerpse haven moet uitbreiding van de containercapaciteit gecompenseerd worden omdat de natuur die zich spontaan ontwikkelde op braakliggende industrieterreinen de stempel ‘Europees waardevol’ kreeg. In 2016 oordeelde het Europees Hof van Justitie dat de procedure van proactieve natuurontwikkeling zoals die werd toegepast op Linkerscheldeoever niet conform de Europese natuurrichtlijnen is. Ga je de impact van havenuitbreiding op natuur beoordelen, dan mag je volgens het Hof geen rekening houden met de elders geplande natuur die nog niet gerealiseerd is.

Daarop nam de Vlaamse regering een nieuw besluit om de natuurdoelstellingen weer vast te stellen voor 27 vogelsoorten, twee plantensoorten en een aantal habitattypes. Ze hield daarbij rekening met de opmerking van het Hof en het daarop volgende arrest van de Raad van State waarmee de planologische beslissing rond compenserende natuur verworpen werd. Binnen de speciale beschermingszone voor natuur die de naam ‘Schorren en polders van de Beneden-Schelde’ kreeg, werd in 2011 meer dan 2.700 hectare landbouwgrond aangegeven door 54 bedrijven. Binnen een straal van 300 meter rond de natuurzone liggen er 86 percelen met daarop bedrijfsgebouwen.

In het licht van het grote grondverlies in de regio van landbouw aan natuur vraagt de SALV om in te zetten op zuinig ruimtegebruik door de bestaande natuurgebieden optimaal in te richten en te beheren. De landbouwsector wil graag betrokken worden bij het overleg over de te nemen natuurmaatregelen, en ijvert voor haalbare maatregelen die passen binnen een levensvatbare landbouwbedrijfsvoering. Mits de nodige ondersteuning kunnen landbouwers zelf goede natuurbeschermers zijn. Voor landbouwpercelen binnen Vogelrichtlijngebied en de polders daarbuiten vindt de SALV dat inspanningen van landbouwers gebaseerd moeten zijn op vrijwilligheid.

Om bij landbouwers draagvlak te vinden voor de realisatie van natuurdoelstellingen moet de samenleving de kosten die zij hebben vergoeden: het grondverlies of de gebruiksbeperkingen op landbouwgrond vergoeden en bijvoorbeeld ook de arbeid vergoeden die gepaard gaat met natuurbescherming. Aan het voorontwerp van besluit is een uitgebreide inspraakprocedure met de verschillende stakeholders vooraf gegaan. De SALV waardeert dat, en vraagt voor de realisatie van de natuurdoelstellingen in een nieuw samenwerkingsakkoord tussen de verschillende actoren te voorzien. Het oude is nog gebaseerd op het inmiddels vernietigde GRUP dat de aanleg van een Saeftinghedok mogelijk moest maken.

Ondertussen opteerde de Vlaamse regering voor een alternatief scenario voor havenuitbreiding, of beter -inbreiding plus een beperkt nieuw dok dat aansluit op het bestaande Deurganckdok. Het polderdorp Doel blijft bestaan. Actiegroep Doel 2020 haalde dus zijn slag thuis door naar de Raad van State te trekken tegen de originele plannen voor havenuitbreiding.

Meer info: SALV-advies IHD Beneden-Schelde