Siertelers luiden alarmbel: 'tuincentra moeten open'

“In normale omstandigheden zou het een topseizoen zijn voor onze sector”, vertelt Wim Vansteenkiste van Vivaplants. “Maar we stevenen af op een regelrecht rampjaar.” De coronacrisis is uitgebroken net op het moment dat de bloemen en planten klaar zijn om in de winkels te komen. Maar die zijn door de lockdownmaatregelen al enkele weken gesloten. Enkel tuincentra die ook dierenvoeding verkopen, mogen hun deuren openen.

“Maar niet alle lokale besturen interpreteren die maatregel op dezelfde manier”, zegt Peter Van Hulle. Intratuin heeft drie vestigingen, in Zwevegem, Maldegem en Lovendegem. De winkel in Lovendegem mag van de gemeente vooralsnog niet open gaan. “Ondanks het verbod, had ik de deuren toch geopend. Noem het burgerlijke ongehoorzaamheid. Dat heeft mij een administratieve aanhouding opgeleverd, die ondertussen wel geseponeerd is”, zegt Van Hulle.

Gelijkheidsbeginsel

De siertelers en tuincentra pleiten voor een gelijk speelveld. “Sommige kleinere winkels zijn open, maar die kunnen niet altijd de social distancing garanderen”, gaat Van Hulle verder. “Wij respecteren alle maatregelen, en hebben ze zelfs nog aangescherpt.” Zo laat Intratuin maar 1 klant per 50 vierkante meter toe, terwijl de maatregel 10 vierkante meter voorschrijft. “Buiten hebben we een wastafel geïnstalleerd waar klanten hun handen kunnen wassen en ontsmetten. De karretjes worden telkens ontsmet en onze medewerkers dragen ook veiligheidshesjes waarop duidelijk staat dat mensen 1,5 meter afstand moeten houden. Ook aan de kassa hebben we lijnen getrokken om de afstand te bewaren, plexiglas geïnstalleerd en de klanten moeten met bancontact betalen.” Van Hulle merkt dat de klanten er geen probleem van maken. “Ze zijn het al gewoon van in de supermarkt en winkelen zeer gedisciplineerd.”

Beter dan ganse dagen te Netflixen

 Er zijn zelfs mensen die gewoon naar de winkel komen en een kleinigheidje kopen, maar vooral genieten van de bloemenpracht. “Onderschat niet wat bloemen en planten doen met mensen”, vertelt Van Hulle. “Onze sector speelt een cruciale rol voor de geestelijke gezondheid. Zeker nu iedereen thuis zit en de tuin kan (her)ontdekken, ook met de kinderen. De tuin is nog altijd beter dan Netflix.”

Dat mensen opfleuren van bloemen, merkte ook Wim Vansteenkiste. Met zijn Waregems bedrijf Vivaplant nam hij deel aan de actie van Boerenbond om viooltjes gratis uit te delen aan rusthuizen. “De mensen vonden dat fantastisch, maar wij kunnen natuurlijk ook niet alles gratis weggeven”, zegt hij. “Voor onze sector is het 5 voor 12. Als er niet dringend iets gebeurt, zal de schade niet te overzien zijn.” 

Verliezen lopen op 

Vivaplant is gespecialiseerd in eenjarige bloemen en planten, maar stevent af op een verlies dat kan oplopen tot enkele honderdduizenden euro’s. “De compensatieregeling van 3.000 euro is een mooie geste, maar is peanuts voor ons”, zegt Vansteenkiste. “Wij hebben nog steeds 2 mensen fulltime in dienst, die kunnen wij nu niet thuis zetten.” Als de tuincentra opnieuw mogen openen, is dat volgens hem een eerste stap in de goede richting. “Ik zie dat alles in onze buurlanden met mondjesmaat opnieuw wordt opgestart, maar het gaat traag. Als de winkels bij ons na de paasvakantie opnieuw zouden kunnen openen, dan zullen we nog een deel kunnen redden.” 

Vansteenkiste krijgt heel wat telefoontjes van collega’s bij wie het water aan de lippen staat. “Als het zo doorgaat, komt 60 procent van de siertelers zwaar in de problemen”, vertelt hij. “De voorbije jaren hebben we al heel wat moeten investeren zoals voor de verplichte opvang van gietwater. Voor velen zal deze crisis de druppel zijn.” 

AVBS berekende dat de sector aankijkt tegen een omzetverlies van 135 miljoen euro. “Er moet snel duidelijkheid komen”, zegt Pieter Van Oost van AVBS. “De Vlaamse regering heeft aangekondigd dat er een noodfonds komt om onder meer de sierteelt te ondersteunen, maar gaf geen verdere details. Wij weten niet over welk bedrag het gaat.” 

Vlaams landbouwminister Hilde Crevits (CD&V) bevestigt dat nog moet bekeken worden hoe de middelen sectoraal verdeeld zullen worden. Ze gaf woensdag nog in de Commissie Landbouw van het Vlaams Parlement aan dat zij voorstander is van een heropening van de tuincentra en dat de voltallige Vlaamse regering haar steunt in deze vraag. Vlaams minister-president Jan Jambon zal dit meenemen naar de komende nationale veiligheidsraad die hier uiteindelijk over moet beslissen. Ook vanuit de landbouwcommissie was er unanimiteit onder de leden om tuincentra te heropenen.  

Steun is broodnodig 

Bij velen heerst een verkeerde perceptie dat de sector met grote marges werkt. Siertelers denken maanden vooruit en maken grote kosten die ze niet meer kunnen recupereren. Dat geldt ook voor Wouter David van Dataflor uit Beselare. Hij is sinds 5 jaar actief binnen het familiebedrijf dat gespecialiseerd is in chrysanten en aardbeiplanten. “Op vandaag hebben we al veel van onze planten moeten vernietigen”, zegt David. “Als de tuincentra nu opnieuw kunnen opengaan, kunnen we ons verlies beperken tot een 30 procent. Is dat niet het geval, kijken we aan tegen een omzetverlies tot 60 procent.” 

Nu plots op zoek gaan naar nieuwe afzetmarkten is ook geen evidentie. “De retailers hebben het zelf te druk om nieuwe klanten aan te nemen”, zegt hij. “En als dat zou lukken, worden we plots concurrent van onze eigen klanten omdat we rechtstreeks aan particulieren zouden verkopen. Dat is dus geen optie.”   

Wouter David is ondertussen de derde generatie in het bedrijf en is volop bezig met de overname. Maar de crisis gooit serieus wat roet in het eten. “Als we geen steun krijgen, zullen we de prijs van deze crisis nog zeker de komende 10 jaar betalen.”