"Te verwachten dat de bom in Bordeaux ging barsten"

In Bordeaux zetten steeds meer boeren de stap naar biowijnen, na heel wat heisa over de gebruikte gewasbeschermingsmiddelen daar. Paul Vleminckx, vicevoorzitter van de Belgische wijnbouwers, is niet verrast. Maar volgens de wijnbouwer zijn biowijnen niet per se gezonder. In heel Europa woekert een schimmelziekte, valse meeldauw, die ook de wijngaarden van bioboeren aantast. “In bio gebruiken ze zware metalen om de wijngaard gezond te houden", vertelt hij in ‘De Ochtend’ op Radio 1. "Daar is de grond bijna blauw door het gebruik van koper. Ik weet niet of dat beter is.”

In de Franse wijnstad Bordeaux heeft een rechter voor het eerst een wijnboer aangewezen als schuldige voor het ziek worden van zijn personeel door het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Daar woedt het debat over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen al een tijdje. Paul Vleminckx, vicevoorzitter van de Belgische wijnbouwers en zelf eigenaar van het wijndomein Chardonnay Meerdael in Vaalbeek, is niet echt verrast over de heisa in Bordeaux. “De grond ziet er bijna blauw door het gebruik van koper”, vertelt hij in ‘De Ochtend’ op Radio 1. “Het was te verwachten dat de bom ging barsten.”

Volgens hem spelen er ook andere overwegingen mee om in te zetten op biowijnen. “De verkoop speelt de Franse wijnboeren parten en de prijs is aan het veranderen”, legt hij uit. “Daarom zijn ze allemaal een beetje aan het springen om hun product verkocht te krijgen. Of dat via bio moet, laat ik in het midden.”

Ook in ons land is wijnbouw de laatste jaren in opmars. De Belgische wijnbouwers kunnen spectaculaire groeicijfers voorleggen. In een jaar verdubbelde het volume tot zo'n anderhalf miljoen flessen. Met dank aan de warme zomer van 2018. Hoe zit het bij ons met die gewasbeschermingsmiddelen? “Het gebruik ervan wordt almaar strenger”, zegt Paul Vleminckx. Volgens hem zijn de regels in België nog strikter dan die die Europa oplegt. “En dat is een goede zaak. We zijn een land dat net weer begonnen is met wijnbouw. Dan moeten we ook tonen dat we niets willen vervuilen of vergiftigen.”

Vooral Henegouwen en Limburg zagen de wijndomeinen de voorbije jaren groeien. In Haspengouw beslissen steeds meer fruittelers om een deel van hun appel- en perenbomen in te ruilen voor wijnranken. Maar de klimaatverandering maakt België dan wel meer geschikt als wijnland, de kans op voorjaarsvorst blijft groter dan in de Bordeaux-regio. “En die is ook genadeloos voor de druif”, aldus Ghislain Houben, wijnbouwer en professor economie aan de UHasselt. Tegelijk blijft België een klein en verstedelijkt land. “De binnenlandse productie gaat toenemen. Maar dat blijft relatief beperkt. We produceren een fractie van wat de grote landen op de markt brengen. Onze kleine domeinen gaan nooit kunnen opboksen tegen de goedkopere mastodonten uit bijvoorbeeld Zuid-Amerika.”

En wijn zonder het gebruik van bestrijdingsmiddelen? “Dat is in de toekomst misschien wel mogelijk, als er genetische manipulatie gebeurt op de wijnranken”, denkt Paul Vleminckx. “Dan kan je ervoor zorgen dat de plant zichzelf vrijwaart van schimmelziekten.” En ook voor het gebruik van chemische onkruidverdelgers, zoals het controversiële glyfosaat, is er een alternatief. “We gaan de wijngaarden meer en meer mechanisch zuiveren van onkruid. Maar daar kruipen meer daguren in. Dus de loonkosten zullen stijgen om alles optimaal te houden.” Belgische wijn maakt nu ongeveer 0,5 procent uit van alle wijnen die in eigen land worden verkocht. Hij is ook duurder - met prijzen rond de 10 euro - en zal wellicht een nicheproduct blijven.