Verrassende bevindingen omtrent stallucht en gezondheid
Recent trokken inwoners van Wuustwezel naar het stadhuis om hun zorgen te uiten over de nieuwbouw van (kippen)stallen. Geur- en verkeershinder zijn de vaakst gehoorde klachten, maar zij verwezen naar fijn stof en het effect daarvan op de gezondheid, refererend naar onderzoek van de Universiteit Utrecht. VILT ging te rade bij de emissiespecialisten van het Vlaams landbouwonderzoeksinstituut ILVO. Zij stellen dat er geen eenduidig verband bestaat tussen stallucht en gezondheidseffecten. De beste illustratie daarvan is een vergelijkende studie van de gezondheidsrapporten van bijna 57.000 testpersonen in Nederland waaruit bleek dat de nabijheid van een rundveebedrijf mogelijk een beschermend effect heeft.
Begin deze maand kon je in Gazet van Antwerpen lezen dat de inwoners van Wuustwezel niet opgezet zijn met de komst van nieuwe pluimveestallen. Er zitten een aantal nieuwe bouwprojecten in de pijplijn en dat verontrust de omwonenden. Geur- en verkeershinder zijn de meest gebruikte argumenten tegen de bouw van een stal in de buurt van bewoning, maar in Wuustwezel is dat gezondheid. Waar er een concentratie is van kippenstallen vergroot de uitstoot van fijn stof het risico op een longontsteking, zo betoogden de omwonenden. Daarmee verwezen ze naar een onderzoek van de Universiteit Utrecht in Tilburg en Barneveld, twee regio's waar er veel pluimvee gehouden wordt.
Vooral de laatste jaren wordt de relatie tussen veehouderij en gezondheid intensiever bestudeerd. “Als we de internationale wetenschappelijke literatuur doorploegen, krijgen we vooralsnog geen eenduidig inzicht. Het blijft onduidelijk of de nabijheid van stallen met intensieve productie van kippen, varkens en runderen een mogelijk gezondheidsrisico voor de mens zou inhouden”, zegt Lieve Herman, afdelingshoofd Technologie & Voeding op het Instituut voor Landbouw-Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO). “De oudere onderzoeksresultaten wijzen eerder in de richting van een negatief effect. Maar recent heeft men een zeer uitgebreid en goed gedocumenteerd onderzoek uitgevoerd in Nederland en daarin komt men toch wel verrassend uit op een aantal positieve effecten voor de volksgezondheid.” Meer details over deze studie geeft de ILVO-onderzoeker in de wekelijkse VILT-duiding.
Tegenover de stimulatie van het immuunsysteem die voor het positief effect zorgt, staat een negatief effect voor mensen die reeds een longaandoening hebben of om één of andere reden kampen met een verzwakt immuunsysteem. Binnen een onderzoek van de Universiteit Utrecht bij 14.875 volwassenen naar respiratoire gezondheid, rookgewoontes, persoonlijkheidskenmerken en blootstelling aan lucht van veebedrijven hebben de Nederlandse onderzoekers verder gefocust op de subgroep van mensen met COPD. Dit is Chronic Obstructive Pulmonary Disease oftewel aanhoudende longblokkades door chronische bronchitis en/of longemfyseem.
Lieve Herman vat de bevindingen samen: “Aan de ene kant zie je 53 procent minder kans om COPD te hebben en 35 procent minder kans om astma te hebben als bewoner binnen de cirkel van 100 meter rond een veebedrijf. Aan de andere kant hebben patiënten die (al) lijden aan langdurige COPD een iets hogere kans op respiratoire opstoten, als ze nabij vee wonen. In het tijdschrift Pneumonia berekenden de onderzoekers die hogere kans, namelijk 11 procent (meer dan wanneer ze elders wonen) om een longontsteking door Streptococcus pneumoniae te ontwikkelen. De S. pneumoniae is te vinden bij een derde van de omwonenden van pluimveestallen, en slechts bij 22 procent van de controlegroepen. Het betreft een veel voorkomende bacterie in de menselijke luchtwegen die alleen bij gevoelige of zwakkere personen symptomen uitlokt.
De Utrechtse onderzoeksgroep kan ook voor de maag-darm risico’s en neurologische aandoeningen dezelfde conclusies trekken: depressie, evenwichtsstoornissen en gastro-intestinale problemen komen minder voor in de dichtste perimeters rond veebedrijven. “De onderzoekers stellen voor om verdere studies uit te voeren om het al dan niet oorzakelijk verband tussen veehouderij en gunstige effecten op de gezondheid van de omwonenden te verduidelijken”, aldus Herman.
