Verstedelijking verdrijft landbouw van vruchtbare grond

Landbouw staat onder druk door verstedelijking, en dat komt het sterkst tot uiting in de dichtbevolkte provincie Antwerpen. Bovendien is minstens 29 procent van het Antwerpse landbouwareaal niet in agrarisch gebruik, een Vlaams record. Het mag duidelijk zijn dat één en ander het provinciebestuur zorgen baart. Gedeputeerde van Landbouw Ludwig Caluwé wijst er bijvoorbeeld op dat de meest vruchtbare gronden in de provincie in achtertuinen liggen terwijl landbouwers vaak op veel armere grond aan de slag moeten.
22 juni 2017  – Laatste update 14 september 2020 14:40

Landbouw staat onder druk door verstedelijking, en dat komt het sterkst tot uiting in de dichtbevolkte provincie Antwerpen. Bovendien is minstens 29 procent van het Antwerpse landbouwareaal niet in agrarisch gebruik, een Vlaams record. Het mag duidelijk zijn dat één en ander het provinciebestuur zorgen baart. Gedeputeerde van Landbouw Ludwig Caluwé wijst er bijvoorbeeld op dat de meest vruchtbare gronden in de provincie in achtertuinen liggen terwijl landbouwers vaak op veel armere grond aan de slag moeten.

Van de Middeleeuwen tot WO II vormden de landbouwers in de provincie Antwerpen de arme zandgrond van de Kempen om tot vruchtbare akkers. Hiervoor gebruikten ze de plaggenbodem-techniek. Ze brachten plaggen uit de armere gronden mee naar hun stal om ze daar aan te rijken met mest. Nadien werden deze als meststof aangebracht op de akkers rondom de dorpen. Eeuwenlang hebben landbouwers de beste gronden rondom de dorpen gebruikt voor akkerbouw. Te natte gebieden werden ingezet als weiland voor runderen of hooiland. De gemene gronden werden begraasd door schapen of geiten waardoor heide ontstond.

“Dit langdurige proces zorgt ervoor dat de gronden nabij de dorpskernen – dus ook in onze achtertuinen – tot de beste van Vlaanderen én van de wereld behoren. Door de uitbreiding van de dorpskernen bevinden steeds meer woongebieden zich op deze vruchtbare bodems, terwijl landbouw verschuift naar minder gunstige gronden”, schetst gedeputeerde van Landbouw Ludwig Caluwé. “Interessant voor de bewoners die in hun tuin groenten telen, minder interessant voor de landbouwers die op grotere schaal in ons voedsel voorzien.”

Woon jij dicht bij een dorp? Dan is de kans groot dat jouw tuin zeer geschikt is voor het telen van groenten en sierplanten. Dichtbij dorpskernen bevatten gronden door eeuwenlang landbouwgebruik de juiste nutriënten. Door de verstedelijking hebben akkerbouwers nieuwe en vaak minder vruchtbare gronden in gebruik moeten nemen, verder weg van de dorpskernen. Ook op minder gunstige gronden is landbouw mogelijk. Op droge gronden kan namelijk irrigatie aangelegd worden. Natte gronden kunnen gedraineerd worden. “Deze oplossingen zijn echter duur en minder vriendelijk voor onze bodem”, weet gedeputeerde Caluwé.

Zo gaat bij drainage van natte bodems hun kostbare koolstofvoorraad verloren, net als verschillende nutriënten. En maatschappelijk ligt irrigatie van landbouwgronden moeilijk in droge jaren zoals 2017. Daarom concludeert de gedeputeerde van de provincie Antwerpen: “Vanuit bodemkundig oogpunt is de trend om landbouw steeds verder te verwijderen van de meest vruchtbare bodems allerminst gunstig. Daarom is het belangrijk om te streven naar het behoud van de meest vruchtbare gronden. Ook vanuit de klimaatproblematiek, want in deze bodems zit enorm veel koolstof opgeslagen die kan vrijkomen bij verkeerd gebruik van de bodem.”

Beeld: Loonwerk Defour

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek