“Versterk de band tussen lokale boeren en consumenten”

In een interview in De Standaard pleit voedingsexpert Olivier De Schutter (UCL) voor meer bescherming voor mensen die in de voedingsindustrie werken. “We moeten die industrie een essentiële sector noemen”, betoogt hij. “De werknemers uit die sector, moeten als eersten ondersteuning krijgen. Wie in de landbouw, horeca of bij cateraars werkt, heeft vaak precaire contracten. Die moeten we beschermen als ze ziek of tijdelijk werkloos worden.”

Olivier De Schutter werd 12 jaar geleden speciaal rapporteur voor het recht op voedsel bij de VN. De professor aan de universiteit van Louvain-La-Neuve is ook covoorzitter van IPES-Food, het internationale panel voor duurzame voedselsystemen. Vanaf 1 mei wordt hij opnieuw gezant bij de VN rond extreme armoede. In het interview laat hij zijn licht schijnen op de zware wereldwijde crisis waarin we ons nu bevinden en wat het coronavirus betekent voor onze voedselketens in deze geglobaliseerde wereld.

 

Volgens De Schutter is het belangrijk dat de overheid maatregelen neemt om de voedselketens niet te onderbreken omdat het onvermijdelijk is dat de sector getroffen zal worden door het coronavirus. “Werknemers moeten hun kinderen naar crèches kunnen sturen, omdat we eenvoudigweg niet zonder hun arbeid kunnen”, vertelt hij. “Arbeiders zouden ondanks lockdowns en gesloten nationale grenzen moeten kunnen reizen om te oogsten.” 

 

Volgens hem zijn paniekaankopen, zoals hamsteren, op dit moment onterecht omdat er nu geen verstoring is van de toeleveringsketens. “Al is de situatie volop in beweging en zijn de gevolgen moeilijk te anticiperen – zelfs niet voor wie een paar weken vooruitkijkt”, vertelt hij.

 

Moeten we dan vrezen voor rantsoenering, zoals momenteel het geval is in Singapore waar maximum 2 zakken rijst per persoon mogen verkocht worden? De Schutter waarschuwt dat hamsteren een ‘selffulfilling prophecy’ wordt, waarbij uitgegaan wordt van een foute situatie. Maar die roept een nieuw gedrag op, waardoor de aanvankelijke foute kijk realiteit wordt. Met andere woorden: je krijgt wat je denkt en verwacht. “Ik hoop dat de bevolking zich verantwoordelijk gedraagt, zodat maatregelen als in Singapore niet nodig zijn”, aldus De Schutter. “Ook warenhuisketens moeten hun verantwoordelijkheid opnemen en geen prijzen verhogen. Als we dat soort speculatie zien, zouden er maximumprijzen moeten worden ingesteld.”

 

Maar hij ziet nog andere gevaren, zoals de neiging om minder voedzame voeding te kopen. “Mensen kopen vaker producten die langer bewaren en dus vaak zwaar bewerkt zijn”, vertelt De Schutter. “We moeten erover waken dat dit de immuniteit van de zwaksten niet ondergraaft, vooral dan van bejaarden en zieken.”

 

Ook mensen in armoede worden zwaar getroffen door een lockdown. Kinderen uit arme gezinnen krijgen via de school toegang tot gezonde, voedzame maaltijden en daklozen zijn afhankelijk van de overschotten van de horeca. Maar als die hun deuren sluiten, valt dat weg. “In België halen acht voedselbanken onverkocht voedsel op voor 170.000 mensen”, zegt hij. “Voedselhulp is weliswaar niet de beste oplossing op lange termijn, maar het is cruciaal dat die nu niet stopt. Overheden moeten de voedselbanken nu bijstaan.”

 

Ook op internationaal vlak ziet hij hele regio’s die afhankelijk zijn van de globale markt. “Ook wij zijn sterk afhankelijk van andere landen geworden”, aldus De Schutter. “Het voordeel is dat we zo onze bevoorrading uit meerdere bronnen halen. De keerzijde is dat we te weinig investeerden in lokale voedselproductie. De banden tussen lokale boeren en lokale consumenten moeten we versterken. Dat is goed voor de boer, goed voor ons dieet en het beschermt ons in crisissen als deze.”