Vertrouwen Belgische boeren naar dieptepunt

Nu al voor de tiende keer peilt de Crelan-bank net voor Libramont naar het vertrouwen en de gemoedstoestand van de Belgische land- en tuinbouwers. Dat vooral de melkvee- en varkenshouders al betere tijden hebben gekend is algemeen geweten, en dat vertaalt zich ook in de vertrouwensindex van dit jaar. Zowel in Vlaanderen als in Wallonië bereikt de index een absoluut dieptepunt, vooral omwille van de hoge druk op het inkomen. Dat jonge bedrijfsleiders iets positiever naar de toekomst kijken dan hun oudere collega’s is een klein lichtpuntje.

Net zoals de voorbije jaren polst Crelan naar het buikgevoel van de land- en tuinbouwers. Uit de resultaten van de enquête van dit jaar blijkt dat het niet helemaal goed zit met dat buikgevoel: zowel in Vlaanderen als in Wallonië zakt de index naar het laagste punt sinds de eerste vertrouwensindex in 2007, ver onder vorige dieptepunten in 2009 en 2010. In Vlaanderen is het vooral de melkveesector die z’n ongerustheid over de toekomst laat blijken, en ook het vertrouwen van de varkenshouders noteert zeer laag. De daling is het minst uitgesproken bij de producenten van groenten en fruit.

De daling is vooral te wijten aan meer druk op het inkomen, aldus Vincent Van Zande van Crelan. “De eerste tekenen van een dalend vertrouwen waren reeds zichtbaar in de enquête van 2015. De resultaten van het onderzoek dit jaar bevestigen dat de inkomsten niet beantwoorden aan de verwachtingen. Bijna 80 procent van de ondervraagde land- en tuinbouwers is van mening dat hun inkomen gedaald is tijdens de afgelopen 12 maanden.”

Welke impact heeft de verhoogde druk op het inkomen? “De liquiditeitspositie van de bedrijven blijft onder controle”, aldus Van Zande. Toch geeft 17 procent van de ondervraagde Vlaamse land- en tuinbouwers aan dat ze tijdens het afgelopen jaar geconfronteerd werden met een kastekort, een lichte daling ten opzichte van de 18 procent in 2015. Bij de varkens- en melkveehouders zijn de liquiditeitstekorten een stuk groter: respectievelijk 30 en 29 procent geeft aan met kastekorten geconfronteerd te zijn geweest.

Een klein lichtpuntje is het feit dat jonge bedrijven de moed minder snel lijken te verliezen dan de oudere bedrijven. Jongere land- en tuinbouwers zijn volgens de index iets positiever ingesteld tegenover wat nog komen moet. Daartegenover staat dat meer dan drie op vier Vlaamse landbouwers hun beroep negatief evalueren. Het is dan ook opmerkelijk dat ‘slechts’ 53 procent het boerenberoep niet opnieuw zou kiezen, wat volgens Van Zande wijst op de “passie voor het beroep”.

Hoe kijken land- en tuinbouwers naar hun eigen financiën? Slechts 23 procent beoordeelt zijn financieel resultaat van het laatste jaar als goed of zeer goed. De overige 77 procent vindt het financieel resultaat minder goed of ronduit slecht. In 2014 was dit maar 45 procent. Gevraagd naar hun verwachtingen voor de komende vijf jaar antwoordt 14 procent dat ze geen idee hebben. 41 procent verwacht dat het minder goed of veel slechter zal worden en slechts 20 procent verwacht dat het beter wordt.

Als laatste parameter werd ook gevraagd naar de investeringsplannen. Volledig in lijn met de teneur van de andere aspecten die aan bod zijn gekomen, valt ook daar een daling waar te nemen. Slechts 16 procent plant een investering binnen het jaar, tegenover 24 procent vorig jaar. Als die investering er komt, dan gaat het in de eerste plaats om de aankoop van landbouwmateriaal, uitgezonderd een tractor, en de constructie of de herinrichting van gebouwen. De aankoop van een tractor staat helemaal onderaan de lijst met investeringsprioriteiten.

“De land- en tuinbouwers worden geconfronteerd met talrijke onzekerheden op het vlak van de prijzen en de reglementering”, aldus CEO Luc Versele. “Net zoals elke andere bedrijfsleider hebben ze nood aan een stabiel beleid en visie om te kunnen evolueren en innoveren. Daarnaast wordt een goede financiële planning nog belangrijker en ook op dat vlak zien we dat de sector beter inspeelt op volatiele prijzen."

"Het vertrouwen van de land- en tuinbouwers daalt omwille van de minder gunstige economische omgeving, maar het stemt me wel hoopvol dat de jongere bedrijfsleiders over het algemeen positiever tegenover de toekomst staan", zo vervolgt Versele. "De land- en tuinbouwsector wordt getypeerd door passie en in onze gesprekken merken we toch dat de land- en tuinbouwers passioneel met hun beroep bezig blijven. Crelan wil hen daarbij alleszins volop blijven ondersteunen met gespecialiseerd advies en gespecialiseerde producten.”