Vlaamse aardappeltelers staan voor uitdagend jaar

Met het verbod op het gebruik van kiemremmer CIPC en van het standaardmiddel voor loofdoding disquat zal het teeltseizoen 2020-2021 voor de Vlaamse aardappeltelers voor de nodige moeilijkheden zorgen. En ook het zesde Mestactieplan (MAP6) zorgt ervoor dat opbrengsten en rendementen onder druk komen te staan. “Al deze uitdagingen zorgen voor onrust in de aardappelketen”, stelt het Proefcentrum voor Aardappelteelt. Die onrust bleek ook uit de recordopkomst voor de jaarvergadering die het proefcentrum zoals elk jaar organiseerde.

“Een nieuwe decennium, nieuwe uitdagingen” luidde het thema van de PCA-jaarvergadering vorige week. Volgens het PCA laten mensen met vele jaren ervaring in de aardappelsector ook niet na om dat duidelijk te maken. Vanaf 1 juli is het gebruik van de populaire kiemremmer CIPC definitief verboden in België. “Dit stelt de volledige aardappelketen – telers, verpakkers én verwerkers – voor moeilijkheden waar samen oplossingen voor gezocht moeten worden”, stelt het proefcentrum.

Doordat CIPC niet meer wordt erkend, valt de residulimiet voor de actieve stof CIOC terug naar de detectiegrens van 0,01 ppm. “Door deze lage drempel is er een gevaar voor overschrijding van de residulimiet door CIPC die nog vrijkomt uit de loods of inschuurmateriaal”, legde Belgapom-voorzitter Marc Van Herreweghe de aanwezige aardappelertelers uit. Belgapom heeft samen zijn Europese sectorgenoot EUPPA een aanvraag gedaan bij de Europese autoriteiten om de maximale residulimiet voor de kiemremmer CIPC tijdelijk te verhogen (0,4 ppm). De aanvraag voor deze tijdelijke maximale residulimiet is in behandeling bij de Europese Voedselautoriteit.

Zelfs als de residulimiet tijdelijk wordt opgetrokken, betekent dat niet dat aardappeltelers geen actie moeten ondernemen het komende teeltseizoen. Van Herreweghe benadrukte dat de Europese Commissie verwacht dat de aardappelsector een maximale inspanning levert om bewaarschuren, ventilatoren, luchtkanalen, transportbanden, kisten, enz. grondig te reinigen vooraleer de oogst van 2020 wordt gestockeerd.

Los van de residulimiet start met het verdwijnen van CIPC ook een zoektocht naar alternatieven om kiemremming van de aardappelen in bewaarloodsen tegen te gaan. Inagro belichtte de mogelijkheden en de beperkingen van de huidige alternatieven voor CIPC. “Het is aan elke teler om goed na te denken over welke strategie hij wil aanwenden om de bewaring tot een goede einde te brengen en dat in functie van de bewaarinfrastructuur die voorhanden is, de rassen die geteeld worden, de bewaarduur en de afzetstrategie”, stelde Kürt Demeulemeester.

Tegelijk is er ook een economische impact van het CIPC-verbod. Op basis van de gemiddelde kostprijs in 2019 maakte het PCA een inschatting van de impact van de veranderingen op de kostprijs van 2020. “Voor 2019 komt de gemiddelde kostprijs af land op ruim 116 euro per ton. Bij eenzelfde gemiddelde opbrengst wordt voor 2020 geen grote verandering verwacht in de productiekost af land. De grootste impact is er in de bewaring. Voor een lange bewaring van ongeveer acht maanden loopt de kostprijsstijging zelfs op tot ruim 21 euro per ton, waardoor de productiekost stijgt van gemiddeld 164,5 euro per ton tot net geen 186 euro per ton”, becijferde Ilse Eeckhout.

Een bijkomende uitdaging die op de aardappelsector afkomt, is het verbod op het gebruik van diquat. Dat middel wordt ingezet om het loof van de aardappelen te doden. Zowel de chemische alternatieven als de mechanische mogelijkheden werden belicht door Veerle De Blauwer die verbonden is aan het PCA en Inagro. Mechanische mogelijkheden zijn onder meer de aardappelen groen rooien, klappen, branden, loof trekken, wortel snijden en elektrocutie.

En ook MAP6 bezorgt de aardappelsector kopzorgen. Voor gebiedstypes 2 en 3 zijn er gebiedsgerichte maatregelen, zoals de daling van de normen voor werkzame stikstof en de verplichting rond vanggewassen, die voor de nodige uitdagingen voor aardappeltelers zorgen. Toon De Keukelaere van Boerenbond ging ook dieper in op de verplichting om het gebruik van kunstmest te registreren. “Maar hoe zo’n register voor zowel landbouwers als kunstmesthandelaars zal geïmplementeerd worden, is op vandaag echter nog onduidelijk”, stelde hij.

Deze studiedag maakte de telers duidelijk dat de uitdagingen voor de aardappelsector enorm zijn. “Enkel door samenwerking binnen de keten kan de sector zich aanpassen aan de noden van de tijd en toonaangevend blijven op de Belgische en wereldmarkt”, klonk het. De oprichting van brancheorganisatie Belpotato.be vzw moet alvast helpen om die uitdagingen gezamenlijk als keten aan te pakken. De kersverse voorzitter, Jean-Pierre Van Puymbrouck, aardappelteler uit Waals-Brabant, sprak de aanwezige telers toe en vertelde meer over de ontstaansredenen en de prioriteiten van de brancheorganisatie.

PCA zegt terug te blikken op een geslaagde studiedag. Meer dan 400 aanwezigen, ongeveer 30 % van de leden van het proefcentrum, namen de moeite om af te zakken naar de jaarvergadering in Oudenaarde. Komende weken staan er nog jaarvergaderingen in Poperinge, Kieldrecht en Tongeren op de agenda.