Vlees van onverdoofd geslachte dieren op ieders bord

Iedereen eet onverdoofd geslacht vlees. Tot die conclusie komt De Standaard op basis van een bevraging uit 2015 van een representatief aantal slachthuizen in Vlaanderen. Bijna alle schapen, de helft van de kalveren en een vijfde van de runderen worden onverdoofd geslacht. Sectorfederatie FEBEV spreekt namens de vleesindustrie zijn steun uit voor verdoofd slachten, “maar houdt ook rekening met de visie van anderen en met het religieus debat”. Vlaams minister voor Dierenwelzijn Ben Weyts dringt aan op een label voor vlees van onverdoofd geslachte dieren.

Enkele dagen voor het Offerfeest laait de discussie over het onverdoofd slachten van schapen op tijdelijke slachtvloeren weer op. De Standaard gooit de knuppel in het hoenderhok door ruchtbaarheid te geven aan het feit dat onverdoofd slachten het hele jaar door gebeurt en niet alleen bij schapen. Meer nog, het vlees van onverdoofd geslachte dieren wordt niet enkel als halal-vlees verkocht maar ligt ook tussen het ander vlees in de winkelrekken.

De krant baseert zich daarvoor op een bevraging van Vlaamse slachthuizen die in 2015 aangaven dat 94 procent van de schapen, 48 procent van de kalveren en 21 procent van de runderen zonder verdoving geslacht wordt. “Als een rund 450 kilo weegt, dan is 50 kilo daarvan bestemd voor de moslimmarkt want zij prefereren specifieke delen van het karkas. Maar voor die 50 kilo halal-vlees moeten we wel het hele rund onverdoofd slachten en dus komt de rest van het dier op de reguliere markt terecht”, legt een veearts in de krant uit.

Volgens de slachthuizen worden de eisen van de moslimgemeenschap steeds strenger. “Een vetstof van het rund wordt gebruikt voor cosmetica. Maar ook daarvoor moeten we het rund onverdoofd slachten.” In tegenstelling tot schapen, runderen en kalveren, wordt slechts één procent van de kippen onverdoofd geslacht. Die één procent is bedoeld als koosjer vlees voor de joodse gemeenschap. Moslims aanvaarden wel dat een dier verdoofd wordt voor de slachting, als die verdoving omkeerbaar en dus niet dodelijk is. Dergelijke verdoving is bij kippen wel mogelijk, bij grotere dieren is dat een pak moeilijker.

Voor het onverdoofd slachten van dieren bestaat geen etiketteringsplicht zodat de consument niet kan weten of het vlees afkomstig is van dieren die verdoofd dan wel onverdoofd geslacht werden. Minister Weyts wil daar verandering in brengen. Naar eigen zeggen heeft hij een principieel akkoord met Comeos om een regeling in dat kader uit te werken. “In de praktijk bieden heel wat spelers al louter vlees aan van verdoofd geslachte dieren. Het is evenwel belangrijk dat er een formeel engagement wordt aangegaan waarbij enkel vlees wordt aangeboden van dieren die verdoofd zijn geslacht en er dus een label komt wanneer men van die regel afwijkt”, stelt de minister voor Dierenwelzijn.

Op Radio 1 spreekt Michael Gore, bestuurder van de federatie van Belgische slachthuizen (FEBEV), zich ook uit voor een label, maar hij benadrukt dat Europa het best geplaatst is om dit uit te werken. Op dat niveau wordt ook gezocht naar methoden om de dieren toch te kunnen verdoven, maar dan op zo'n manier dat de moslims ermee kunnen leven. Gevraagd naar het ethisch standpunt van de slachthuizen zegt Gore dat zijn leden voorstander zijn van verdoofd slachten, maar niet doof zijn voor de religieuze argumenten.

Als er binnenkort in erkende slachthuizen of op daaraan verbonden tijdelijke slachtvloeren onverdoofd wordt geslacht, dan gebeurt dat volgens Gore op de meest humane manier. Hij verwijst naar de opleiding van slachters en het toezicht door het Voedselagentschap. De hoge aandelen onverdoofd geslachte dieren nuanceert hij nog door te wijzen op de exportgerichtheid van de Belgische vleesindustrie. “Al dat vlees van onverdoofd geslachte dieren ligt niet in onze winkelrekken.”

In De Standaard voegt een veearts van een slachthuis daar nog aan toe dat de slachthuizen zelf niet gelukkig zijn met de steeds strengere eisen van de moslimgemeenschappen, die bovendien kunnen verschillen naargelang de imam die ze uitspreekt. Onverdoofd slachten is ook veel tijdrovender. “We kunnen 20 tot 40 runderen per uur slachten, maar als het onverdoofd moet maximum tien. Van het Voedselagentschap moeten we het dier gefixeerd laten tot het totaal niet meer beweegt. Zeven procent van het lichaamsgewicht bij een rund is bloed, dat duurt een hele tijd voor het grootste deel is weggestroomd”, zo laat de veearts, die liever anoniem blijft, optekenen in de krant.

De nieuwe opstoot van media-aandacht voor onverdoofd slachten is toe te schrijven aan de klacht die GAIA indient bij UNIA, het Interfederaal centrum voor gelijke kansen. Volgens de dierenrechtenorganisatie discrimineren de uitzonderingen op het verbod op onverdoofd slachten niet-moslims, niet-joden, andersgelovigen en atheïsten. Het kan naar verluidt niet dat alleen de aanhangers van een bepaalde geloofsovertuiging kunnen genieten van strafrechtelijke immuniteit waar het onverdoofd slachten betreft. Met de klacht wil GAIA de druk op de bevoegde ministers en de regionale regeringen opvoeren om het onverdoofd slachten te verbieden.