VPOV start met het benchmarken van vleesvarkens

VPOV, de producentenorganisatie van varkenshouders, kondigt aan dat het start met de realisatie van één van de speerpunten van zijn werking: het benchmarken van vleesvarkens. Bedoeling is dat varkenshouders meer inzicht verwerven in de parameters voor uitbetaling, en dat ze de ontvangen varkensprijzen kunnen vergelijken. Om dit zo correct mogelijk te doen, schakelt VPOV de cel Begeleiding Karkasclassificatie (UGent) in. Lukt het om de prijsverschillen tussen slachthuizen te objectiveren, dan weet een varkenshouder niet alleen waarom een collega meer ontvangt maar kent hij ook het niet aan een bepaalde parameter toewijsbare prijsdeel dat zijn onderhandelingsmarge is.

Precies een jaar geleden schreven we een artikel met als titel ‘Smaak werkt te weinig sturend in de productie van varkensvlees’. Hoewel heel de varkensketen zich bewust is van het belang van kwaliteit kwam tijdens de Agridagen in Ravels boven water dat de focus zo sterk op efficiëntie ligt dat de smaakbeleving door de consument verwaarloosd dreigt te worden. Een varkenshouder wierp op dat de slachthuizen via hun uitbetaling van de varkens niet sturend werken op een parameter als smaak.

Waarom rakelen we dit op? Omdat de hamvraag welke uitbetalingsmodaliteiten de verschillende slachthuizen hanteren tot op heden geen antwoord kreeg. De Vlaamse Producenten Organisatie Varkenshouders (VPOV) wil daar verandering in brengen en start daarom met het benchmarken van vleesvarkens. Voor dat doel wordt samengewerkt met de Interprofessionele Vereniging voor het Belgisch vlees (IVB) en met de cel Begeleiding Karkasclassificatie (CBKc) van de UGent. Varkenshouders, ook al zijn ze goed georganiseerd, kunnen dit namelijk niet alleen. VPOV-voorzitters Tom Mertens licht toe welke weg er dient te worden afgelegd.

Eerst zullen de deelnemende varkenshouders, noodzakelijkerwijze leden van VPOV, de facturen waarmee de vleesvarkens afgerekend worden door hun slachthuis bezorgen aan de producentenorganisatie. Deze financiële data worden ingevoerd in een database en gekoppeld met de slachtgegevens die – mits het akkoord van de producenten – beschikbaar gesteld worden door IVB. De taak van de karkasspecialisten van de UGent bestaat erin om patronen te ontdekken in deze gekoppelde gegevens, en de inzichten te vertalen naar de deelnemende varkenshouders. De cel Begeleiding Karkasclassificatie zal onderzoek verrichten naar de impact van kwaliteit op de vergoeding van de varkens. Ook de invloed van andere mogelijke betaalparameters zal onderzocht worden.

“Vleeskwaliteit wordt nog altijd benaderd als het vleespercentage aan een karkas, maar misschien is het in de uitbetaling wel minder belangrijk geworden dan we denken. Mogelijk zijn slachthuizen belang gaan hechten aan het afleveren van homogene vleesvarkens op regelmatige tijdstippen”, zegt Teuwen. De wetenschappelijke analyse door de Universiteit Gent moet duidelijkheid verschaffen. Het ligt voor de hand dat de uitbetalingsmodaliteiten inzake kwaliteit tussen de slachthuizen verschillen. Hun klantenbestand is immers verschillend en dat kan zich doortrekken naar het gewenste type varken.

“Ongetwijfeld zijn er nu varkenshouders die te weinig krijgen voor hun varkens omdat het slachthuis waar zij aan leveren misschien niet helemaal tevreden is met de aard van de leveringen”, vervolgt Teuwen. Dat zijn vermijdbare ‘faalkosten’ binnen de varkensketen als de informatiedoorstroming van slachthuis naar varkenshouder verbetert. Ook de afnemers geraken daarvan overtuigd. VPOV wil dat proces ondersteunen en alle betaalparameters boven water krijgen.

De doelstelling van de benchmark is meervoudig, maar Mertens begint met expliciet te zeggen wat niét de bedoeling is. “We gaan de prijzen die varkenshouders ontvangen onderling vergelijken maar slachthuizen niet individueel evalueren. Varkenshouders expliciet informeren over de meerprijs van een bepaald slachthuis werkt immers marktverstorend. Meer producenten gaan dan hun varkens bij een bepaalde afnemer leveren en zo doe je het prijsverschil teniet. Nuttiger is de deelnemers feedback geven over de mate waarin hun varkensprijs verband houdt met de door hun geleverde kwaliteit, en in welke mate dat niet het geval is. Als we door de vergelijking tussen collega-varkenshouders kunnen kwantificeren welk deel van het prijsverschil toe te schrijven is aan objectiveerbare parameters, zoals bijvoorbeeld vleespercentage of het wekelijkse aantal varkens dat geleverd wordt, dan is met het resterend deel de onderhandelingsmarge van de producent duidelijk.”

Interprofessionele vereniging IVB maakt deel uit van de stuurgroep want VPOV wil samen met de cel Begeleiding Karkasclassificatie en IVB algemene resultaten en inzichten ontsluiten voor de hele varkensketen. “In overleg met de slachthuizen kunnen we werken aan een transparantere keten zodat ieder varken bij de meest geschikte afnemer terechtkomt. Het ideale scenario is dat een varkenshouder het varken kweekt dat het best bij zijn bedrijfsvoering past én bij de wensen van zijn slachthuis”, aldus Mertens. Voor de financiering van de benchmark doet VPOV in eerste instantie beroep op de eigen middelen. Omwille van het innovatieve karakter van dit project én de samenwerking tussen verschillende partners wordt ook gekeken naar financiering via een Europees partnerschap voor innovatie.

Enkel VPOV-leden kunnen deelnemen omdat producentenorganisaties een uitzondering genieten op de mededingingswetgeving. De prijsvergelijking die wordt opgezet is immers geen éénmalige oefening voor het verleden. Bedoeling is om deze oefening een continu karakter te verlenen waarbij actuele transacties op continue basis met elkaar vergeleken worden, “uiteraard op anonieme basis”, zo benadrukt voorzitter Mertens. VPOV ging ondertussen reeds aan de slag met het benchmarken van slachtzeugen, biggenaankoop, biggenverkoop, stookolie en medicatie. En nu volgen dus de vleesvarkens. Verder geeft VPOV te kennen dat inmiddels de kaap van 200 leden overschreden is. Meteen wordt hoger gemikt met een warme oproep aan álle Vlaamse varkenshouders om deel te nemen aan de benchmarking van vleesvarkens, en zich daarom aan te sluiten bij de organisatie.